ПИШУВА:
Катерина Шекеровска-Димовска
katerina@pedijatar.mk
Еден од најубавите и најочекувани моменти, покрај раѓањето е и пристигнувањето на новороденчето во домот – таа минијатурна реплика на мама и тато е извор на најголемата радост, среќа, надеж и љубов во семејството. Но заедно со бебето стигнуваат и многу прашања со кои се преокупирани родителите, а се поврзани со грижата и негата на бебето. Добива ли доволно млеко, како се негува папчето, на што упатува зелената столица, треба ли да се капе секојдневно, како да се справат со стомачните грчеви-колики… Во ова интервју д-р Славица Тодоровска, педијатар расчистува дел од дилемите на родителите и дава одговор на најчесто поставуваните прашања откако новороденчето ќе дојде во домот.
По напуштање на родилиштето и доаѓање дома забележливо е губењето на телесна тежина кај новороденчињата. Треба ли родителите да се загрижат ако нивното дете губи телесна маса во првите денови после раѓањето? Дали е тоа вообичаено или можеби упатува на нешто посериозно?
Д-р Тодоровска: Губењето на телесна маса не треба да ги загрижува. Тоа е нормална појава. Додека се воспостави лактацијата кај бебињата, нормално е тие да изгубат 10 отсто од родилната телесна тежина. Обично бебињата ја надоместуваат за една недела до десет дена. Значи нема воопшто место за паника, се работи за сосема нормална појава.
Зелената столица може да ни укаже дека бебето е гладно, а може и да се јави во случај на некоја настинка. Не мора секогаш да значи дека детето е гладно ако има зелена столица
Како да знаеме дека бебето добива доволно млеко? Кои се знаците кои упатуваат на проблеми со хранењето?
Д-р Тодоровска: Прв показател е пелената. Ако е полна, детето мокри, тоа ни е еден знак дека е нахрането, дека млекото му е доволно. Исто како и столицата, ако е златно-жолта тоа е уште еден добар знак за нахранетост. Ако нон-стоп плаче, вознемирено е, иако не секогаш плачот ни укажува дека детето е гладно, сепак, се познава плачот кога е детето гладно и кога нешто го боли, а во тој период се јавуваат и грчевите… Значи, ако плаче нон-стоп, ако бара да цица и ако секогаш кога и да го стави мајката на града сака да цица – тоа ни е еден знак дека му недостасува млеко.
На што упатува зелената столица кај бебето?
Д-р Тодоровска: Зелената столица може да ни укаже дека бебето е гладно, а може и да се јави во случај на некоја настинка. Не мора секогаш да значи дека детето е гладно ако има зелена столица.
Причината за појава на стомачните грчеви или колики е се уште предмет на дискусија и за педијатрите, но она што е за утеха е дека поминуваат, не се болест и не болат онолку колку што изгледа фацата на бебето додека се соочува со нив. Од Вашето долгогодишно искуство, што помага најмногу со нивното справување, што е најефикасно за нивно ублажување?
Д-р Тодоровска: Стомачните грчеви обично се појавуваат после 10. ден од раѓањето и траат најчесто до 3. месец. После вториот месец полека, полека исчезнуваат. Има доста препарати кои се даваат при појава на грчеви, колики кај бебињата, но не би можела да издвојам некој посебно. Она што може да помогне е секако да се масира стомачето, да се става нешто топло на него, како и да се практикува советот после подојот детето обавезно да се држи исправено за да подждригне.
Капењето на бебето не мора да биде секојдневно, бебето може да се бања и преку еден ден
Треба ли мајките да инсистираат на посебен ритам на доење?
Д-р Тодоровска: Ако е на мајчино млеко, бебето може да се дои кога ќе посака, не треба да му прават ритам од еден, два саати, затоа што бебето не може да се прејаде од мајчино млеко. Ако е на адаптирано, вештачко млеко тогаш веќе мора доењето да биде на два ипол – три часа.
Препорачувате ли секојдневно капење на бебето?
Д-р Тодоровска: Не мора да биде секојдневно, бебето може да се бања и преку еден ден.
Антибиотикот се употребува единствено при докажана бактериска инфекција! Ако немаме докажана бактериска инфекција, значи кај вирусите, може да направиме обратен ефект, затоа што антибиотикот ги уништува и корисните бактерии
Негата на папчето е уште една од работите кои ги плаши родителите кога ќе дојдат дома со бебето…
Д-р Тодоровска: Родителите многу се плашат за папчето кога ќе дојдат од родилиште дома, па дали е паднато или не е паднато… Додека не падне папчето треба да се обработува со 70-постотен алкохол и кога ќе падне да се види дали има некое крвавење, влажнење. Ако приметат такво нешто веднаш да се јават на педијатар. Откако папчето ќе падне бебето може слободно да се бања комплетно.
Важите за педијатар кој многу тешко препишува антибиотици и е категорично против нивната злоупотреба. Успевате ли да се изборите со родителите, кои често одлучно бараат, инсистираат на антибиотик за своето дете дури и кога нема индикација за давање на истиот? Кога се антибиотиците неопходни?
Д-р Тодоровска: Да. Кај мене во ординацијата пациентите кои доаѓаат знаат, а дел од нив и дошле поради тоа бидејќи знаат дека не давам антибиотици доколку нема вистинска потреба од нив. Потребно е многу зборење и укажување на родителите за тоа што е добро, а што е лошо.
Антибиотикот се употребува единствено при докажана бактериска инфекција! Ако немаме докажана бактериска инфекција, значи кај вирусите, може да направиме обратен ефект, затоа што антибиотикот ги уништува и корисните бактерии. И ако ги уништи корисните може некоја попатогена бактерија да остане и тогаш да направи проблем. Значи ако се даде антибиотик кај вирусните инфекции поголеми се шансите за компликации. Антибиотик не се дава превентивно. Само со докажана бактериска инфекција.
Кога се прави првата крвна слика на бебето?
Д-р Тодоровска: Првата крвна слика на бебето се прави на три месеци, кога почнуваме со вакцините, па тогаш правиме и крвна слика. Отприлика помеѓу два ипол и три месеци. Се разбира, доколку нема потреба од порано, а ако бебето напредува добро, си цица, навистина нема потреба да се прави пред три месеци.
Во последниве години се соочуваме со епидемија на прекумерна телесна тежина кај децата, гојазност, која почнува уште од најраното детство. Кои се Вашите препораки во однос на овој глобален проблем?
Д-р Тодоровска: Гојазноста се јавува и кај доенчињата, значи уште од стартот, особено кај оние бебиња кои се на вештачка, адаптирана исхрана. Овие деца знаат да бидат погојазни и тоа веќе понатаму се одразува во животот. Која е дефиниција на гојазност? Според мерките кои ги правиме на телесната тежина ако е над 95-от персентил, плус се мери и body mass index, ако е над горната граница, тогаш се смета дека детето е обезно. Гојазноста почнува од малите денови и се развива понатаму, па потоа во возрасна доба се јавуваат кардиоваскуларни проблеми, постои ризик да се добие дијабетес, проблеми со крвните садови, централен нервен систем итн.
Покрај исхраната многу е битна и физичката активност, зашто во денешно време децата се претежно седнати пред компјутер или телефон, таблет, немаат физичка активност, грицкаат, јадат благо, многу брза храна и сето тоа допринесува до таков развој. Да се внимава на исхраната и задолжително да се има физичка активност – тоа е мојата препорака.
