Д-р Соња Ралева: Многу родители остануваат на идејата дека доколку детето примило една доза МРП вакцина нема потреба од втора доза – ТОЈ МИТ ИЛИ НЕБУЛОЗА МОРАМЕ ДА ГО КОРИГИРАМЕ НИЕ ДОКТОРИТЕ

ПИШУВА:
Д-р Соња Ралева,
специјалист по општа медицина
Служба за превентивна здравствена заштита на претшколски и школски деца
„Бит-пазар“

 МРП ВАКЦИНАЦИЈА

Вакцинацијата претставува едно од поголемите медицински достигнувања, поголемо дури и од откривањето на антибиотиците.

Вакцинацијата довела до смалување или комплетно ерадицирање на многу болести. Имунизацијата е најбезбедна, најефикасна и економски најоправдана превентивна мерка која дирекно ја намалува смртноста и сериозните компликации од заразните заболувањa.

Малите сипаници се многу заразна вирусна инфекција која се пренесува од човек на човек преку кивање, кашлање и близок контакт. Првиот знак на инфекција е висока температура која трае од еден до седум дена, генерализиран осип се јавува 7 до 18 дена по експозиција на вирусот

Светот се соочувал со бројни пандемии во минатото кои однеле милионски жртви повеќе од војните што се воделе во тоа време, но човекот и човештвото секогаш биле победници над пандемиите, а посебно од кога почнала масовната вакцинација. Треба да се истакне дека одредени болести ние не ги гледаме, но не поради тоа што тие спонтано исчезнале или ги нема, туку истите се ставени под контрола благодарејќи на вакцинацијата.

Годишно на светско ниво од морбили се заразуваат околу 20 милиони луѓе, и тоа воглавно во регионите во развој, Африка и Азија. Со примање на вакцина годишно се спасуваат 3 милиони луѓе и се спречува инвалидитет на околу 800 000 деца. Во 1980 година починати се околу 2.6 милиони луѓе од морбили. Во 1990 година починати се 545.000 луѓе.

ДО 2014 ГОДИНА БЛАГОДАРЕНИЕ НА ГЛОБАЛНИТЕ ПРОГРАМИ ЗА ВАКЦИНИРАЊЕ СО МРП ДРАСТИЧНО СЕ НАМАЛУВА ИНДЕКСОТ НА СМРТНОСТА И ТОА НА 73.000 ЛУЃЕ.

МРП вакцината штити од три вирусни болести:

• Мали сипаници (морбили)
• Рубеола
• Заушки (мумпс)

Првите две спаѓаат во групата на исипни грозници, кои покрај висока температура, кашлица, имаат исип по кожа и лигавици.

Заушките се појавуваат со оток на плунковите жлезди под увото и долниот дел на вилицата, имаат зголемена температура и отежнато голтање. Компликации од заушки се воспаление на мозочни обвивки (Meningitis). Воспаление на мозок (Encephalitis), воспаленија на тестиси и јајници што резултираат со траен стерилитет како и губиток на слух.

Рубеолата дава воспаленија на бели дробови (Pneumonia) или (Encefaliti), а особено погубна е во првиот триместар од бременоста.

МАЛИ СИПАНИЦИ: ПРВ ЗНАК НА ИНФЕКЦИЈА Е ВИСОКА ТЕМПЕРАТУРА

Малите сипаници се многу заразна вирусна инфекција која се пренесува од човек на човек преку кивање, кашлање и близок контакт. Првиот знак на инфекција е висока температура која трае од еден до седум дена, генерализиран осип се јавува 7 до 18 дена по експозиција на вирусот.

Пневмонијата е најчеста причина за смрт поврзана со мали сипаници. Тешките компликации може да се избегнат со првилно лекување на пациентот и давање на витамин А. Морбилите може да се спречат со имунизација со 2 дози МРП вакцина. Потребна е висока покриеност (90-95%) со двете дози.

Компликациите од морбилите се најчести. 30% од заболените прават компликации особено кај деца до 5 години. Pancefaliti кои завршуваат фатално.

Во нашиот календар првата доза се дава со наполнета една година старост на детето т.е. 12-13 месеци старост, а втората доза со почеток на прво одделение т.е. 6 години до наполнети 14 години.

Антиваксерските движења шират дезинформациии, даваат лажни докази за вакцините. Расположливите информации од сомнително потекло од страна на личности кои немаат медицинско образование или немаат завршено Медицински факултет, и никогаш не се бавеле со деца и со вакцинација, додатно ги вознемирува родителите

По примање на двете дози, ефикасноста за стекнување имунитет е високи 97%.

Во нашата држава и земјите од регионот се обавува вакцинација со MMR-VaxPro (производител Merck) и Priorix (производител GSK). Двете вакцини се со висока имуногеност, сигурни и безбедни.

Добро е да се знае доколку се даде прва доза од еден производител втората доза може да е од другиот производител – нема да има никаков проблем. Истите две вакцини се достапни и во другите европски земји како Грција, Германија, Австрија, Франција, Холандија…

Од исклучителна важност е да се даваат навреме и по календар. Доколку истата биде пропуштена или померена може да биде надокнадена.

Вакцинацијата е динамичен и активен процес кој постојано се обавува според Календар на имунизација кој е воглавно идентичен во скоро сите земји од соседството и Европа.

Доколку овој процес е стопиран или прекратен поради пандемија или други објективни или субјективни причини продолжува таму каде што е стопиран.

Одговорноста ја имаат родителите и тие се тие кои треба да веруваат на медицината базирана на докази. Многу родители остануваат на идејата доколку детето примило една доза МРП дека нема потреба од втора доза (првата доза штити, а втората доза дава заштита 99%) или им е премногу брзо за втора доза па сега треба да чекаат пет години за истата.

Тој мит или небулоза мораме да го корегираме НИЕ.

Морбилите може да се спречат со имунизација со 2 дози МРП вакцина. Потребна е висока покриеност (90-95%) со двете дози

Еден месец е дозволен период при закаснета или одложена МРП вакцина за да се комплетира вакциналниот статус на детето. Доколку имате време најдобро е да се направи растојание од 3 месеци помеѓу двете дози, бидејќи титарот на антитела е највисок во тој случај.

МРП вакцината се препорачува кај возрасни лица за кои нема евиденција за претходно стекнат имунитет и кај добро контролирана ХИВ/СИДА и кај нецелосно имунизирани лица, како и кај лица кои биле не сакајќи експонирани или имале контакт со заболено лице од МРП во рок од 72 часа да се даде МРП вакцина.

КОНТРАИНДИКАЦИИ ЗА ВАКЦИНИРАЊЕ СЕ ИСКЛУЧИТЕЛНО РЕТКИ ИЛИ ПРИЧИНИ ЗА ОДЛОЖУВАЊЕ
(извор: Американски центар за контрола и превенција на болести CDC)

• Ако детето имало по живот опасна алергиска реакција на МРП или МРПВ (но алергиите не се контраиндикација за да се прими вакцината). Позната алергија на компонентите од вакцината (неомицин или желатин);
• Ако детето има одредена автоимуна болест, но само по препорака на имунолог;
• Ако прима каква било терапија која врши имуносупресија на имун систем;
• Боледува од кој било облик на малигном;
• Примање на хемотерапија или зрачна терапија;
• Трансплантација на органи и ткива;
• Тромбоцитопенија.

Вакцинацијата е динамичен и активен процес кој постојано се обавува според Календар на имунизација кој е воглавно идентичен во скоро сите земји од соседството и Европа. Доколку овој процес е стопиран или прекратен поради пандемија или други објективни или субјективни причини продолжува таму каде што е стопиран. Одговорноста ја имаат родителите и тие се тие кои треба да веруваат на медицината базирана на докази

МРП ВАКЦИНА: РИЗИЦИ И НЕСАКАНИ ЕФЕКТИ
Извор: Американски центар за контрола и превенција на болести (CDC) и Светска здравствена организација (СЗО)

1. Благи реакции

• грозница (1 до 5 деца)
• благ исип (1 од 20 деца)
• отекување на жлезди на врат или образ (ретко)

До ова може да дојде 5-12 дена после примена МРП вакцина од прва доза. Реакциите се многу ретки после примање на втора МРП вакцина.

2. Умерени (средно тешки реакции)

• конвулзии (грчеви) предизвикани од грозница 5-12 дена после примена вакцина (1 од 250 деца)
• привремен пад на тромбоцити (1 од 40 000)

3. Тешки последици (ретко)

• алергиски реакции (помалку од 4 случаи на еден милион дози)
• глувост
• конвулзии
• кома
• несвестица
• трајно оштетување на мозок (помалку од 1 на 100 000 000 дози)

Овие последниве се ноќна мора на секој родител, но тие се исклучително ретки. Бенефитот што се добива е поголем од се ова што претходно е кажано.

Вакцинирањето не се гледа низ призма на слободата или изразувањето на права на поединци или групи. Нема политизирање во врска со тоа. Јавноста не паѓа на теории на заговор. Нашата задача и цел е едукација на населението за да се подигне нивото и свесноста како и одговорноста на родителите. Да ги охрабриме во интерес на здравјето на нивните деца оттука и здравјето на цела заедница. Живеењето во големи заедници покрај што има привилегии има и свои одговорности.

Антиваксерските движења нанесуваат сериозен проблем и штета на нормалниот процес на вакцинација. Се почнало од контраверзната студија излезена во медицинското списание „Лансет“ во 1998 година од страна на еден од најконтроверзните фигури Британецот Ендрју Вејкфилд кој тврдел дека МРП вакцината е поврзана со аутистично пореметување на децата особено машките деца. Имено тој и група негови колеги објавиле истажувачка студија која ги поврзува воспалителните симптоми на дебелото црево кај 12 деца со аутизам за која е обвинета вакцината МРП без сигурни докази.

Со медицински докази е докажано дека нема никаква поврзаност на МРП вакцината со аутизмот како состојба. Само контраверзните тврдења од тоа време се провлекуваат до ден-денеска. Со самото објавување на ова студија почнати се масовни антивакцинални кампањи.

СЗО ги става противниците на вакцинација во десетте светски ризици по човештвото и здравјето на истите.

КОЈА Е ЦЕНАТА НА ПАНИКАТА И СТРАВОТ?

Падот и опсегот на вакцинација ја зголемува стапката на заболување и смртност (СЗО). Поттикнати од најразличи побуди на групи или поединци недавањето или одложувањето на МРП вакцината (додека детето прозбори или прооди како најчеста причина) резултира со штетност и со загрозување на здравјето на детето, но воедно и на цела заедница. Сепак е најдобро да имаме добра вакцина, дури и лошата е неспоредливо добра отколку никаква вакцина особено за волку сериозни контагиозни заразни болести кои резултираат со епидемии.

АНТИВАКСЕРСКИТЕ ДВИЖЕЊА ШИРАТ ДЕЗИНФОРМАЦИИИ

Антиваксерските движења шират дезинформациии, даваат лажни докази за вакцините. Расположливите информации од сомнително потекло од страна на личности кои немаат медицинско образование или немаат завршено Медицински факултет, и никогаш не се бавеле со деца и со вакцинација, додатно ги вознемирува родителите.

Прочитаните информации околу вакцинацијата напишана по интернет портали и блогови Фејсбук и Инстаграм им дава рамноправно право на овие лица да дискутираат со луѓето кои ја спроведуваат вакцинацијата. Заборавајќи притоа дека тие кои ја спроведуваат вакцинацијата дале Хипократова заклетва со која се обврзуваат дека својот живот го ставаат во служба на хуманоста и дека апсолутно ќе го почитуваат човечкиот живот од самиот негов почеток. Со одбивањето на родителите да се прими МРП вакцината во пропишаниот рок тие преземаат ризик нивното дете да се разболи од болест која комплетно може да биде превенирана. Болестите кои се превенираат не може да се наша судбина.

Падот на имунизацијата поради дезинформации и антивакцинални кампањи сериозно го зголемува растот на заболени од мали сипаници што додатно ја зголемува загриженоста поради долгорочните последици од болеста.

Според пишувањето на „Волтстит Џурнал“, научниците кажуват дека болеста е многу поштетна од она во кое се верува – имено вирусот може да го остави имуниот систем во привремена состојба на амнезија, при што телото останува без одбрана. Губење на памтење на имуниот систем при што организмот е изложен на сериозни инфекции 2-3 години, додека повторно не научи да се брани од напади.

Мотото на секој родител треба да биде вакцинацијата е чин на лубов. Сакајте ги. Заштитете ги. Имунизирајте ги.

Кога треба да го вакцинирате вашето дете?
Календар за имунизација на деца за 2022 година ТУКА

Сте пропуштиле термин за вакцинација?
Календар за Catch-up имунизација за 2022 година ТУКА