И понатаму едно од прашањата што ги интересираат граѓаните е – какви несакани ефекти можат да очекуваат од вакцината против COVID-19?
„Имаме податоци за несакани ефекти од клиничките испитувања. Вакцината на „Фајзер“, во фаза 3, пред да биде одобрена, ја примиле околу 21 000 луѓе. Во тоа клиничко испитување имало 43 000 испитаници, половина примиле вакцина, половина плацебо. Оние кои ја примиле вакцината, примиле две дози на растојание од три недели“, објаснува специјалистот по клиничка фармакологија со токсикологија во КБЦ Осиек, доц. д-р сци. Сузана Мимица Матановиќ за Дневник.хр.
„Кај вакцината на „Модерна“ имаше приближно 30 000 испитаници, половина добија вакцина, а половина плацебо. И тука, исто така, беа дадени две дози, на растојание од четири недели. Информации за зачестеноста на несакани ефекти имаме на огромен број луѓе во клиничката фаза на испитување на обете вакцини“, додава Мимица Матановиќ.
Европската агенција за лекови заклучи дека контраиндикација за оваа вакцина, и на „Модерна“ и на „Фајзер“, е само постоење на алергија на активната супстанција во вакцината или на помошните состојки. Значи, алергија на други супстанции, лекови, антибиотици, аналгетици, алергени во воздухот, алергени од храна, конзерванси… не се пречка за вакцинирање
Повеќе несакани ефекти кај помладата возрасна група
Матановиќ наведува дека сите информации за зачестеноста на несаканите ефекти, кои тогаш се појавиле, може да се најдат во упатството за лекот, одобрено од Европската агенција за лекови кога ги регистрирала двете вакцини. Истакнува дека во упатствата се наоѓаат несакани ефекти што се случиле на местото на вакцинација, но и системски.
„Кај вакцината на „Фајзер“ има нешто повеќе несакани ефекти кај помладите возрасни групи отколку кај постарите. Кај младите испитаници, на возраст од 16 до 55 години, болката на местото на инјектирање била присутна кај приближно 80 проценти од оние кои примиле вакцина. Кај постарите од 55 години, болката на местото на инјектирање била приближно 70 проценти“, вели Мимица Матановиќ, додавајќи дека само пет проценти од оние кои примиле вакцина, на местото на инјектирање имале црвенило и оток.
„Од системските несакани ефекти кај возрасната група од 16 до 55 години, половина од нив чувствувале слабост или замор, околу 40 до 50 проценти чувствувале главоболка, околу 20 до 30 проценти од вакцинираните имале болки во мускулите, од 10 до 20 проценти чувствувале болка во зглобовите, треска се појавила при првата доза на вакцината во 14 проценти од случаите, а во втората доза – кај 35 проценти“, објаснува Мимица Матановиќ.
Повеќето несакани ефекти се почести кај втората доза
Експертката исто така нагласува дека повеќето несакани ефекти биле почести при примање на втората доза на вакцина. „Несаканите ефекти се слични како и кај постарата возрасна група, но тие беа нешто поретки во таа група. Овој профил на несакани ефекти може да се забележи и кај вакцината на „Модерна“, која штотуку пристигна во Хрватска“, рече Мимица Матановиќ и додаде дека во 80 проценти од случаите на вакцинација со вакцината на „Модерна“, како несакан ефект се појавила болка на местото на инјектирање.
Кај вакцината на „Фајзер“ има нешто повеќе несакани ефекти кај помладите возрасни групи отколку кај постарите. Кај младите испитаници, на возраст од 16 до 55 години, болката на местото на инјектирање била присутна кај приближно 80 проценти од оние кои примиле вакцина. Кај постарите од 55 години, болката на местото на инјектирање била приближно 70 проценти
„Од системските несакани ефекти кај „Модерна“ имало нешто повеќе кај втората доза на вакцина – главоболки, слабост, болки во мускулите и зглобовите, отколку кај вакцината на „Фајзер“. Важно е да се каже дека ова се вообичаени и очекувани несакани ефекти на вакцината“, рече Мимица Матановиќ, наведувајќи дека несаканите ефекти значат дека телото реагира на примената вакцина.
На новинарско прашање зошто несаканите ефекти се нешто почести кај втората доза, таа објаснува: „Затоа што се создава посилен имунолошки одговор, затоа што веќе првично сме сензибилизирани по првата доза“.
„Учесниците во клиничките испитувања ќе бидат следени во наредните две години. Не знаеме колку ќе трае имунитетот, но постојат индикации засновани на малиот број на испитаници во фаза 1 од вакцината на „Фајзер“ дека овој титар, концентрацијата на антитела, многу бавно опаѓа. Очекуваме дека заштитата може да биде подолга отколку што првично се очекуваше“, додава Мимица Матановиќ.
Вакцината се препорачува и за лица со алергии
Вакцината се препорачува и за оние кои имаат алергии, посочува Матановиќ. „Европската агенција за лекови заклучи дека контраиндикација за оваа вакцина, и на „Модерна“ и на „Фајзер“, е само постоење на алергија на активната супстанција во вакцината или на помошните состојки. Значи, алергија на други супстанции, лекови, антибиотици, аналгетици, алергени во воздухот, алергени од храна, конзерванси… не се пречка за вакцинирање“, вели Мимица Матановиќ.
Важно е, додава таа, дека пациентите треба да се следат најмалку 15 минути по вакцинирањето. „Оние со историја на алергии и до 45 минути. Таму каде што се вакцинираат, треба да останат на следење“.
„Што се однесува до зачестеноста на анафилакса (акутна, општа, потенцијално опасна по живот алергиска реакција), имаме податоци од САД, тие започнаа да вакцинираат во декември. Во примерок од 1,9 милиони вакцинирани лица, тие имале 21 случај на анафилакса кај оние кои пријавиле алергија. Тоа е 11,1 лице на милион луѓе. Меѓу тие 21, имало четворица кои досега немале никакви алергии, од нив 17 имале претходни алергии, а седуммина веќе имале анафилакса“, објаснува Мимица Матановиќ, додавајќи дека анафилаксата се појавила во рок од 15 минути по вакцинирањето. (Н1)
