Мобилните телефони се виновни за сè. Не им обрнуваме доволно внимание на децата – телефоните се виновни. Не разговараме доволно со нашите деца – телефоните се виновни. Да имаше синдикат за телефони, сигурно ќе се побунеше од постојаното обвинување на нив. Време е да престанеме да ги обвинуваме телефоните за сè.
Телефоните, односно екраните, не се голема среќа – освен што секогаш се чини дека се среќа во моментот кога ги користиме. Но, тие не се ни најлошото зло што ни се случило. Често, на сметка на родителите се упатуваат погрдни прозивки поради телефоните – од една страна, затоа што децата премногу гледаат во екраните, а од друга страна, затоа што тие, родителите, премногу гледаат во своите телефони.
Сепак, овој пат телефоните не се главните виновници. Научниците истражувале, како што веќе прават, и дошле до заклучок дека времето поминато пред екранот не е причина за влошување на односот помеѓу детето и родителите. Всушност, причината е различна и воопшто какви било одвлекувања на вниманието.
До овој закчлучок дошле истражувачите во Швајцарија кои анализирале она што го нарекуваат „техноференција“, односно одвлекувања на вниманието предизвикани од дигитални уреди, за да откријат дали одвлекувањата на вниманието од други извори освен телефоните се всушност подеднакво штетни за односите родител-дете.
Тие откриле дека изворот на одвлекувањето на вниманието, на крајот на краиштата, не е важен. Важно е само овие одвлекувања на вниманието да се отстранат, односно ништо да не ја наруши комуникацијата и односот меѓу детето и родителот.
Децата само сакале неподелено внимание од своите родители. А кога не го добивале, без оглед на тоа дали причината била затоа што родителот гледал во телефонот или правел некоја друга недигитална активност, односот страдал на сличен начин.
Важно е да се биде тука
„Во оваа студија покажавме дека кога нешто ги вознемирува родителите, квалитетот и квантитетот на интеракцијата родител-дете е нарушен во споредба со кога родителите не се вознемирени“, објасни Невена Димитрова, главен автор на студијата и истражувач на Универзитетот за применети науки и уметности во Западна Швајцарија. „Резултатите беа исти без оглед на тоа дали причината за одвлекувањето на вниманието е дигитална или недигитална активност.“
Оваа студија е објавена во списанието Frontiers in Child and Adolescent Psychiatry, а вклучува 50 пара родители и деца поделени во три групи. Во првата група, на родителите им било наложено да си играат со своите деца (кои биле во просек стари 22 месеци) 10 минути. Во втората група, на родителите им било кажано да си играат со своите деца, но по пет минути им бил даден прашалник со пенкало и хартија. Во третата група, родителите го добиле истиот прашалник, но го пополниле на таблет.
На групите во кои родителите биле „послужени“ со со дистракција добиле упатства да продолжат да си играат со своите деца додека го пополнуваа прашалникот. Резултатите покажале дека децата кои беа дел од „попречените“ групи покажале пониско ниво на социјална инклузија кон своите родители, а родителите биле помалку чувствителни на комуникациските сигнали на своите деца.
Дали се навикнуваме на екраните?
Сепак, видот на одвлекување на вниманието – дали родителите користеле таблет наместо пенкало и хартија – не направи никаква разлика.
„Го толкуваме ова откритие – кое беше подеднакво изненадувачко за нас – како можност екраните да се толку сеприсутни денес што малите деца можеби се навикнуваат на реалноста да ги гледаат своите родители како користат екрани“, рече Димитрова.
Истражувачите велат дека најдобрите видови интеракции родител-дете се оние што се целосно непрекинати. Во исто време, тие истакнаа дека „моралната паника“ околу употребата на екрани е донекаде неоправдана.
„Гледаме дека екраните сами по себе не се штетни за квалитетот на интеракцијата родител-дете“, објасни Димитрова. „Наместо тоа, фактот дека родителот не е целосно вклучен во интеракцијата се чини дека негативно влијае на комуникацијата родител-дете.“
