ИМУНИЗАЦИЈА (3). Прим. д-р Методија Томевски: Што се случи кај нас, та успешната приказна со вакцинацијата и заразните болести да се претвори во ноќна мора?

Времето пред воведувањето на вакцините, беше време-невреме, туробно. Суморно, полно со неизвесности во однос на преживување на заболените деца. Колку што беше тешко за децата исто така беше морничаво и за родителите, но и за лекарите – педијатрите кои често пати беа немоќни да ја предвидат судбината на најтешките заболени деца. Но, за среќа на човештвото, пред се на децата, со воведувањето на една по една вакцина, ни се врати надежта на сите

Откритието на вакцините се смета за една од најсветлите страници во научно-истражувачка дејност во медицината на сите времиња: Прим. д-р Методија Томевски, специјалист педијатар

ПИШУВА:
Прим. д-р Методија Томевски
специјалист педијатар

♦♦♦♦♦♦♦

ШТО СЕ СЛУЧИ КАЈ НАС, ТА УСПЕШНАТА ПРИКАЗНА СО ВАКЦИНАЦИЈАТА И ЗАРАЗНИТЕ БОЛЕСТИ ДА СЕ ПРЕТВОРИ ВО НОЌНА МОРА? Во 2001 год. со меморандум на предлог на советникот на Светска банка за реформи на примарната здравствена заштита, е урнисан успешниот здравствен систем, укинати се педијатрите, школските лекари и гинеколозите. Таа најнеразумна погрешна одлука прифатена е и спроведувана во негативан смисол од тогашниот министер, но и од сите досегашни министри. Актуелниот министер има прифатено преговори со ЗПМ, предложен е сеопфатен акциски план за реформа на погрешните досегашни реформи, но се уште нема видливи резултати, бидејќи работната група е во stand by. Наскоро сигурно ќе има епилог. Се надеваме дека ќе има разумно и одржливо решение, во интерес на децата и младината на нашата држава, но и на родителите.

Со воведувањето на една по една вакцина, ни се врати надежта на сите, пред се, на родителите за нивните деца, но не помалку и на нас лекарите – педијатрите

Единствено разумно и најрационално решение е воспоставување на унитарниот – холистички диспанзерски организационен модел, еден педијатар за болно и здраво дете, а две сестри. Национална програма за мрежа на здравствени субјекти и објекти, со планиран и платен кадар. Специјализација платена, потоа гарантирана специјалистичка  плата, проектиран од страна на премиерот и реализирана во рок од две-три години. Така планиран кадар за секој град – општина, ќе го задржиме здравствениот кадар, а со тоа и младите луѓе, да можат да ги сметаат и помалите градови и општини за пристојни места за живеење. Исто така да се регулира на ист начин и со гинеколозите и лекарите по општа пракса – семејните лекари. Финансиски средства да се обезбедат од ПРОЕКТИРАН РАЗВОЕН БУЏЕТСКИ ДЕФИЦИТ.

Вакцинирањето – имунизирањето е најбезбедна, најрационална и најевтина мерка против заразните – преносливите заболувања. Затоа, таа чудотворна мерка, мора денес и засекогаш да остане задолжителна, со закон уредена и загарантирана, пред се, како неприкосновено право на здравје на детето, спроведувано од институциите, а безрезервно поддржано од родителите

На таков начин повторно ќе биде воспоставен успешен интегрален здравствен систем во примарната здравствена заштита, којшто ќе работи на зачувување и унапредување на поединечното и колективното здравје на децата и возрасните, што ќе резултира и со подобра економија и стопанство со крајна цел благосостојба на населението, и стремеж кон европски вредности.

Вакцинацијата мора денес и засекогаш да остане задолжителна, со закон уредена и загарантирана

ЗАКЛУЧОК: Времето пред воведувањето на вакцините, беше време-невреме, туробно. Суморно, полно со неизвесности во однос на преживување на заболените деца. Колку што беше тешко за децата исто така беше морничаво и за родителите, но и за лекарите – педијатрите кои често пати беа немоќни да ја предвидат судбината на најтешките заболени деца. Но, за среќа на човештвото, пред се на децата, со воведувањето на една по една вакцина, ни се врати надежта на сите, пред се, на родителите за нивните деца, но не помалку и на нас лекарите – педијатрите. Полека полека се намалуваа редовите на болни деца од заразни болести, а смртноста беше многу ретка. Тогаш во далечните седумдесетти години, кога беа укинати државните специјализации за примарна здравствена заштита, скоро сите почуствуваме потреба за усовршување и тргнавме во макотрпна волонтерска специјализација. Претпладне од 7 часот до 13 часот напорно работевме и се надградувавме по одделенијата на детската клиника. Потоа попладне продолжувавме со работа во детските диспанзери се до 20 часот. Во тој период од почетокот на 70-те, период без вакцини освен БЕСЕЖЕ, диспанзерот во којшто работев „ПАРК“, згрижуваше 28 000 претшколски и школски деца. Бевме само три лекари во почетокот. Д-р Галина Орглерт и д-р Невена Додевска. Тие беа искусни специјалисти, работеа само претпладне, а јас во почетокот сам работев попладне. Диспанзерот беше проектиран за три независни одделенија, со посебен влез, за здрави деца, вакцинации, следење на растот и развојот, за болни деца и за заразни болести (шведски модел).

Само попладне секој ден имаше по 50 до 60 новороденчиња, исто толку деца со заразни болести и повеќе од стотина болни деца.

Но ништо не беше тешко, бидејќи ентузијазмот и емпатијата према децата беа огромни. За среќа тие атрибути и денес ме држат и затоа ќе продолжам да ги застапувам и да се борам за нивните неприкосновени права се додека сум во состојба тоа да го правам со посебно задоволство.

Со воведувањето на новите вакцини, една по една, битно почна да се намалуваат заболени деца од заразните болести од кои беа вакцинирани. Па така можевме да здивнеме, и повеќе да им се посветиме во советувалиштето за раст и развој и на вакцинацијата

За среќа, од 1977 год, и Здравствениот дом – Скопје започна да ја финансира специјализацијата и да ги ослободува специјализантите од работни обврски.

Тоа е истиот временски период за кој со голема емпатија раскажува почитуваниот колега д-р Климе Матоски од Струга. Неговите ставови и препораки се и мои.

Откритието на вакцините се смета за една од најсветлите страници во научно-истражувачка дејност во медицината на сите времиња. Од таму, вакцинирањето – имунизирањето е најбезбедна, најрационална и најевтина мерка против заразните – преносливите заболувања. Затоа, таа чудотворна мерка, мора денес и засекогаш да остане задолжителна, со закон уредена и загарантирана, пред се, како неприкосновено право на здравје на детето, спроведувано од институциите, а безрезервно поддржано од родителите. На тој начин заштитувајќи го своето дете, ги заштитува и сите деца на нашата држава, но истовремено и децата од целиот свет, кој благодарение на информатичката технологија, постана само едно мало оговарачко село, вели Мак Луан, врвен психолог, социолог и комуниколог.

(продолжува)

 

ПОВЕЌЕ ОД ИСТИОТ АВТОР, ПРИМ. Д-Р МЕТОДИЈА ТОМЕВСКИ:

ПОВРЗАНИ НАПИСИПОВЕЌЕ ОД АВТОРОТ