ИНДУЦИРАНО ПОРОДУВАЊЕ: Водич за идните мајки – кога, зошто и како се изведува

Индуцираното породување претставува целен медицински процес со кој со помош на фармаколошки или механички методи, вештачки се поттикнуваат породилните болки, односно контракциите на матката, пред тие природно да започнат. Целта е породувањето да заврши вагинално.

Одлуката за започнување на индуцирано породување никогаш не се носи лесно. Таа мора да биде заснована на внимателна процена на здравствената состојба на мајката и бебето и на споредување на ризиците од продолжување на бременоста со ризиците од самата интервенција. Во современата гинекологија, индукцијата е клучна алатка за намалување на перинаталниот морбидитет и морталитет.

Кога се применува индуцирано породување?

Индуцираното породување се применува само кога е утврдено дека останувањето на бебето во матката претставува поголем ризик за неговото или за мајчиното здравје отколку контролираното предизвикување на породувањето.

Причините секогаш се базираат на клиничка проценка и докази и се:

• надносена бременост,
• предвремено пукање на воденикот,
• прееклампсија,
• хронична хипертензија,
• интраутерино ограничување на растот.

Надносена бременост

Ова е една од најчестите индикации, а се однесува на бременост која трае подолго од полни 42 недели, а понекогаш и по 41. гестациска недела, зависно од протоколот на клиниката.

Клучниот проблем кај надносената бременост е стареењето на постелката, што доведува до намалена испорака на кислород и хранливи материи до бебето. Тоа го зголемува ризикот од фетален дистрес, намалена количина на плодова вода и фетална макросомија или поголема тежина на бебето, што може да резултира со комплицирано породување и повреди.

Предвремено пукање на воденикот

Кога воденикот ќе пукне пред да започнат редовните контракции, се зголемува ризикот од инфекција кај мајката и бебето. Воденикот е природна бариера, и ако таа пукне предвреме, природната бариера се нарушува. Ако контракциите не започнат сами во рок од 24–48 часа, често се преминува на индуцирано породување за да се спречи инфекција која може да биде опасна по живот.

Прееклампсија и хронична хипертензија

Прееклампсијата е сериозна состојба која се карактеризира со висок крвен притисок и протеини во урината по 20. ГН. Тешките форми на оваа состојба или еклампсијата, која вклучува конвулзии, претставуваат директна закана за мозокот, бубрезите и црниот дроб на мајката и го нарушуваат дотокот на крв кон постелката.

Индуцираното породување се применува само кога е утврдено дека останувањето на бебето во матката претставува поголем ризик за неговото или за мајчиното здравје отколку контролираното предизвикување на породувањето

Во овие случаи, индуцираното породување е често неопходно за прекинување на бременоста и стабилизирање на состојбата на мајката, пред да се случи трајно оштетување на органите или фатален исход.

Интраутерино ограничување на растот

Кога ултразвукот покажува дека бебето не напредува како што треба или протокот на крв преку папочната врвца е нарушен, индукцијата се изведува за бебето да добие подобра нега надвор од матката. Често се смета дека бебето е побезбедно надвор од матката кога функцијата на плацентата е нарушена.

Други можни причини за индуцирано породување се: влошување на хронични болести на мајката (дијабетес, бубрежни заболувања), намален волумен на плодова вода, или – во најтешките случаи – интраутерина смрт на плодот.

Како се изведува индуцирано породување?

Најчесто се одвива во два чекори и започнува со преиндукција, односно подготовка на грлото на матката. Успехот значително зависи од состојбата на цервиксот, што се проценува со Бишоп индекс. Ако грлото на матката е незрело – тврдо, долго и затворено и ако има низок Бишоп индекс, се користат методи за негово созревање, односно омекнување и скратување.

Покрај тоа, постојат фармаколошки методи кои користат простагландини, хормонски препарати кои се администрираат локално вагинално или орално. Нивната примарна функција е да имитираат природни процеси. Тие го стимулираат разградувањето на колагенот во грлото на матката, што доведува до негово брзо созревање. Особено е важно да се напомене дека некои хормонски препарати се контраиндицирани кај пациенти со претходен царски рез поради значителниот ризик од руптура на матката.

Кога воденикот ќе пукне пред да започнат редовните контракции, се зголемува ризикот од инфекција кај мајката и бебето. Ако контракциите не започнат сами во рок од 24–48 часа, често се преминува на индуцирано породување за да се спречи инфекција која може да биде опасна по живот

За индуцирано породување може да се користат и механички методи како што е индукцијата со балон. Овие методи користат Фолиев катетер или специјален балонски катетер. Со овој метод, балон се вметнува во грлото на матката и се полни со физиолошки раствор. Механичкиот притисок на балонот врз грлото на матката го стимулира ослободувањето на ендогени простагландини и дилатацијата на грлото на матката. Предноста на овој метод е што не носи ризик од хиперстимулација како што прават фармаколошките методи. Само откако грлото на матката е доволно зрело, се врши стимулација или индукцирање на контракции. Кога грлото е подготвено, се преминува на:

1. Окситоцин (попознат како „дрип“)

Најчесто познат како синтоцинон или питоцин, тој е лек по избор за започнување и одржување на породувањето. Се дава интравенозно, бавно и постепено, со помош на инфузиона пумпа, а дозата строго се зголемува или намалува за да се постигне посакуваниот ритам и јачина на контракциите, при што се избегнува хиперстимулација.

2. Амниотомија или пукање на воденикот

Ова е механичка процедура во која амнионската кеса се пробива со посебна кука. Се изведува само кога грлото на матката е веќе отворено и главата на фетусот е цврсто ангажирана. Пробивањето на воденикот не само што создава механички притисок врз грлото на матката, туку и ослободува природни хемикалии кои силно го стимулираат и забрзуваат породувањето.

Кога ултразвукот покажува дека бебето не напредува како што треба или протокот на крв преку папочната врвца е нарушен, индукцијата се изведува за бебето да добие подобра нега надвор од матката. Често се смета дека бебето е побезбедно надвор од матката кога функцијата на плацентата е нарушена

Ризици и придобивки од индуцирано породување

Иако индукцијата спасува животи во многу случаи, има и потенцијални ризици.

Главни ризици

• Хиперстимулација на матката – пресилни, пречести или продолжени контракции предизвикани од предозирање со окситоцин или силна реакција на простагландини. Ова е опасно бидејќи го намалува протокот на крв низ плацентата, што може да доведе до фетален дистрес и бара итна медицинска интервенција или прекинување на индукцијата.
• Поголема веројатност за царски рез – иако целта на индукцијата е вагинално породување, ако грлото на матката не реагирало доволно или ако се развие фетален дистрес, стапката на царски рез е значително поголема кај индуцираните породувања, особено кога индукцијата започнала со незрело грло на матката.
• Поголема потреба за аналгезија – индуцираното породување често се перцепира како поинтензивно и поболно од спонтаното породување, поради ненадејниот и силен почеток, што честопати бара порана и почеста употреба на епидурална аналгезија.
• Ограничена подвижност – жените на окситоцин и континуирано следење на фетусот се врзани за кревет, што го отежнува природното справување со болката и ја забавува дилатацијата.
• Ризик од инфекција или руптура – особено по претходен царски рез и употреба на простагландини.

Одлуката за индуцирано породување е внимателен баланс меѓу спречување на познати ризици и контролирани интервенции за безбедно доведување на бременоста до крај. Целта секогаш е заштита на здравјето на мајката и бебето.