Децата можат да научат да лажат уште од рана возраст, обично околу тригодишна возраст. Тогаш почнуваат да сфаќаат дека родителите не можат да читаат мисли, па можат да кажат што било, дури и работи што не се вистинити, а вие нема да го знаете тоа. Децата уште повеќе лажат на возраст од 4 до 6 години. Тогаш тие се повешти во кажувањето лаги, знаат како да ги усогласат изразите на лицето и тонот на гласот со она што го кажуваат. Но, ако ги прашате децата да објаснат што зборуваат, тие обично ќе признаат дека лажат. Како што растат децата, тие можат сè поуспешно да лажат без да бидат фатени. Лагите исто така стануваат покомплицирани, бидејќи децата имаат поширок речник и подобро го разбираат начинот на кој размислуваат другите луѓе. До адолесценцијата, децата редовно кажуваат бели лаги за да не ги повредат туѓите чувства.
ЗОШТО ЛАЖАТ ДЕЦАТА?
- Да прикријат нешто за да не западнат во неволја
- Сакаат да предизвикаат ваша реакција
- Сакаат да ја направат приказната повозбудлива
- Сакаат да експериментираат – на пример, да се преправаат дека нешто што се случило во приказната е реално
- Сакаат да привлечат внимание или да направат нешто да звучи подобро
- Да добијат што сакаат – на пример, можат да и кажат на баба дека мама секогаш им дава чоколадо пред вечера
- Да не повредат нечии чувства – овој тип на лага често се нарекува „бела лага“
КАКО ДА МУ УКАЖЕТЕ НА ДЕТЕТО ДЕКА ЛАЖЕЊЕТО НЕ Е ДОБРО?
Нагласете ја важноста на искреноста и помогнете му да ги разбере последиците од лажењето. Еве неколку совети:
- Помогнете му да разбере дека лажењето влијае на другата личност. Прашајте го како би се чувствувала мама ако тато ја лаже или што би се случило ако ја излаже наставничката.
- Помогнете му да избегнува ситуации кога чувствува потреба да лаже. На пример, ако прашате дете дали го истурило млекото, може да дојде во искушение да лаже. За да ја избегнете оваа ситуација, можете да кажете: „Гледам дека се случи несреќа со млекото. Ајде да го исчистиме’.
- Пофалете го детето што признало дека направило нешто погрешно. Кажете му: „Многу ми е мило што ми кажа што се случи. Можеме заедно да го решиме проблемот“.
- Бидете пример. Секогаш обидувајте се да му ја кажете на детето вистината.
- Користете шега за да го поттикнете детето да ја признае лагата. На пример, вашето дете од предучилишна возраст може да каже: „Моето плишано мече го скрши“, а вие ќе одговорите: „Се прашувам зошто мечето го направи тоа?“. Продолжете да се шегувате додека вашето дете не ја признае вистината.
