ПИШУВА:
Катерина Шекеровска-Димовска
katerina@pedijatar.mk
Проф. д-р мед. сци. Љупчо Николовски е маркантна фигура во македонската педијатрија, еден од најдобрите педијатри во земјава, признаени и надвор од нашите граници. Исклучително задоволство е да се разговара со човек кој целиот свој живот го посветил на нашето најголемо богатство, децата, нивното здравје и благосостојба.
Проф. д-р Николовски почнал да студира медицина во далечната, учебна 1965/66 година иако првата определба не му била медицината. Имено, тој прво се запишал на Архитектонскиот факултет со оглед на талентот за цртање. Потајно ја сакал и електротехниката откако успешно пред тоа ја одбранил дипломската тема во завршниот клас во гимназијата „Јосип Броз-Тито“ за трофазни електромотори на наизменична струја – генијален изум на големиот научник Никола Тесла. Набргу ја променил професионалната ориентација со оглед на тоа дека сите негови школски другари од гимназиската генерација на првенци се определиле за медицината. Во учебната 1971 година како четврти во својата генерација дипломирал на Медицинскиот факултет во Скопје со висок просек и веднаш бил примен на Клиниката за детски болести на одделението за педијатриска неврологија на одредено време како лекар по ошта пракса.
После подолг период проф. д-р Николовски е повторно во земјава и е дел од специјалистичкиот медицински тим на една приватна болница во Скопје.
Проф. Николовски, ќе Ве навратам години наназад… Кога и како започна Вашата професионална кариера? Правејќи една мала ретроспектива, кои моменти би ги издвоиле како најбитни?
Проф. д-р мед. сци. Николовски: Откако во март 1971 година го положив последниот испит на Медицинскиот факултет со оглед на високиот просек на студиите се здобив со звањето „Доктор по медицина“. Тогаш почна полека, но сигурно распадот на Федерација и како воен стипендист го обавував докторскиот стаж во Воената болница во Скопје. После завршувањето на воениот рок во ВМА – Белград, добив распоред во Лесковац, но се откажав од кариерата како воен доктор и како што реков, преминав на Клиниката за детски болести. Набргу по шест месеци бев промовиран во звањето млад асистент по предметот педијатрија.
Како млад лекар на специјализација морав секојдневно да ги извршувам многуте задачи како што се: исписи на пациентите, да учествувам на дневните и главни визити, два пати во неделата имаше презентација на случаи итн. По потреба покривав и други оддели заради недостаток на лекарски кадар
Во декември 1972 година со одличен успех го положив државниот испит пред комисијата на Републичкиот секретаријат за здравство и на тој начин се оспособив за самостојно вршење на дејноста од областа на здравството. Во тоа време овој испит беше замена за докторска лиценца. Со тоа се отвори патот за побрзо напредување во клиниката со оглед на зголемениот обем на работа. Тоа беа години кога се уште беа лоши параметрите на доенечката смртност. Стандардот на населението не беше висок и имавме голем морталитет во Клиниката посебно во неонаталните и доенечките оддели.
Како млад лекар на специјализација морав секојдневно да ги извршувам многуте задачи како што се: исписи на пациентите, да учествувам на дневните и главни визити, два пати во неделата имаше презентација на случаи итн. По потреба покривав и други оддели заради недостаток на лекарски кадар. По пет години од моето пристапување на Детска клиника во декември 1977 година го положив специјалистичкиот испит по специјалноста Педијатрија. Со тоа се отвори патот за мое понатамошно профилирање и стручно напредување како педијатар на Клиниката за детски болести.
Во својата докторска строго професионална секојдневна работа со болните деца покажете безусловна посветеност и вистинска желба есенцијално да им помогнете. Брзо и ефикасно без одлагање и непотребно губење на време. Зарем има поголемо задоволство кога на болното дете ќе му ја вратите насмевката на лицето и кога неговите родители ќе ви кажат: „Благодарам докторе што ми го спасивте моето чедо“
На приватен план една година пред тоа станав татко кога ми се роди ќерката, а во 1978 год. и мојот син. Тогаш со мојата сопруга живеевме во станот на моите родители и за да се осамостоиме моравме да работиме во странство две години (Либија). Тоа беше убава прилика работејќи во интернационална болница да се стекнам со многу практични знаења од сите области на педијатријата поготово неонатологијата. Тамошните семејства беа многудетни и имав впечаток дека нас педијатрите многу не почитуваа и ценеа.
По враќањето на Клиника бев одреден да работам на одделот за пулмоалергологија. Со тоа практично мојот професионален фокус се позиционира на пулмологијата и алергологијата.
После 15 години работа на Клиниката се амбицирав и добив дозвола од стручниот колегиум да пријавам тема за докторат по медицински науки. Во тоа време се уште не беа воспоставени студии за магистериум, а докторатот беше виза за понатамошно академско напредување. Како ментор на темата за докторска теза го одбрав проф. д-р Боривоје Сиќевик од Институтот за мајка и дете во Нов Белград. Причината за негов избор беа двајца наши професори пулмолози кои беа ангажирани на високи политички функции. Подоцна менторот отиде во пензија и го замени проф. д-р Душко Теодосијевски од Институтот за белодробни болести во Скопје „Козле“, со одлука на наставно-научниот совет и стручниот колегиум на клиниката.
После пет години од пријавувањето на темата за докторска дисертација, истата ја одбранив успешно на 22 јуни 1989 год., после 20 години од моето прво вработување на Клиниката. Во тоа време декан на Медицински факултет беше проф. д-р Илија Џонов, а ректор на универзитетот проф. д-р Томислав Чокревски.
Како напредувавте понатаму по основ на работните задачи на Клиниката и академски?
Проф. д-р мед. сци. Николовски: Во 2007 година добив договор за вработување како шеф на оделението за пулмоалергологија со интензивна единица и раководител на оделението за токсикологија. Пред тоа во 1990 год. бев избран од наставно-научниот совет на Медицински факултет во звањето доцент по предметот педијатрија. Тогаш и почнав предавања од областа на детската пневмологија. Во 1997 година катедрата по педијатрија ме предложи за наставник по педијатрија во средното медицинско училиште „Д-р Панче Караѓозов“. Таа функција ја обавував два пати во неделата до моето заминување на стручен престој во „St. Jorans Children Hospital“ во кралството Шведска.
Имате остварено повеќе стручни престои за време на Вашата професионална кариера на Клиниката…
Проф. д-р мед. сци. Николовски: Уште како дипломец во последната година од моите студии преку меѓународната студентска организација „JORMASMIS“ бев испратен како стипендист на данската Влада на тримесечен стручен престој во централната универзитетска болница во градот Фредериксхавн.
Во 1985 година престојував 4 месеци во „Uppsala Medical Center“ на одделот за цистична фиброза и други ретки белодробни заболувања во детската возраст, како и оделот за интензивна нега. Во 1987 година бев упатен на тримесечен престој во Институтот за мајка и дете во Нов Белград . Посебно во таа прилика бев на оделенијата на проф. Сиќевиќ, проф. Радловиќ, проф. Папиќ и проф. Стојанов.
Од 1990 до 1993 год. бев во работна посета во Јужна Родезија преку Сојузниот завод за меѓународна научно-техничка сорабока во водечка универзитетска клиника „Parirenyatwa hospital“ каде што работев како самостоен сениор специјалист педијатар!
Член сте и на повеќе професионални медицински асоцијации.
Проф. д-р мед. сци. Николовски: Од 1973 сум активен член на Македонското лекарско друштво, а во еден мандат како генерален секретар на истото во мандатот на тогашниот претседател проф. д-р Витомир Мицев. Од основањето на Лекарската комора на Македонија во 1984 година бев во различни тела и комисии. Во почетоците таа беше сместена во просториите на новиот Институт на судска медицина при Медицинскиот факултет во Скопје. Тогаш претседател беше проф. д-р Александар Дума.
Претседател на Педијатриската асоцијација на Македонија бев од 2002 до 2011 година. Пред тоа во два наврата бев генерален секретар на Здружението на педијатрите на Македонија, а еднаш како благајник.
Член на Европското респираторно здружение бев од 1988 год., во редакцискиот одбор на српски Педијатриски билтен бев од 2009 до 2015 година.
Кажете ни нешто и за Вашата научно-истражувачка дејност…
Проф. д-р мед. сци. Николовски: Во текот на активната работа на Клиниката за детски болести како наставник на Медицинскиот факултет имам објавено над 100 трудови објавени и читани во часописи во бившите југословенски простори и на конгреси и симпозиуми во странство. Сите се цитирани, рецензирани и печатени во зборници на различни стручни манифестации и во реферати на научно-наставниот совет при деканатот на Медицински факултет при промовирањето во научно-наставни звања во текот на 40-годишниот работен стаж.
После одбраната на докторската теза во 1999 година следеше елаборат – проект во којшто бев раководител и главен истражувач, финансиран од Министерството за образование и наука. Истиот се објави во 2003 година под наслов „Проспективна компаративна студија за клиничка примена на антибиотиците во терапијата на болести на респираторниот тракт кај децата“.
Може ли да ни наброите дел од трудовите, кои се дел од Вашата издавачка дејност?
Проф. д-р мед. сци. Николовски: Досега издадени книги, ревии и монографии се следните:
- Рационална клиничка употреба на антибиотските средства, Скопје, Менора, 1998 (книга);
- „60th Anniversary of the Pediatric association of Macedonia“ (монографија), Скопје 2009;
- Македонски консензус за дијагноза и лекување на астма и ХОБС во Македонија (монографија ) – коавтор, Скопје 1999;
- Педијатрија, Годишна ревија, Скопје 2009;
- Constitution of Balkan Pediatric Association (proposal) and 12th Symposium: Current topics in pediatrics – ревија (уредник), Скопје 2010.
Имајќи го предвид сето претходно кажано, кое е дел од една импозантна, успешна, респектабилна професионална кариера која трае долги низа години, а во однос на времето во кое живееме денес и напредокот на медицината базирана на докази, што е она што Вие како трајна вредност би сакале да им го порачате, да им го оставите како аманет на Вашите помлади колеги, кои ја имаат педијатријата за своја професионална определба?
Проф. д-р мед. сци. Николовски: Во својата докторска строго професионална секојдневна работа со болните деца покажете безусловна посветеност и вистинска желба есенцијално да им помогнете. Брзо и ефикасно без одлагање и непотребно губење на време. Зарем има поголемо задоволство кога на болното дете ќе му ја вратите насмевката на лицето и кога неговите родители ќе ви кажат: „Благодарам докторе што ми го спасивте моето чедо“.
ДОБИЕНИ ПРИЗНАНИЈА
- Повелба „Д-р Трифун Пановски“ од Македонско лекарско Друштво, Скопје 2007
- Повелба од Универзитетот „Св. Кирил и Методиј“, Скопје 2011
- Промоција во член на советодавно тело при Македонско респираторно здружение, Скопје 2010
Во работата со децата никогаш не ги занемарувајте нивните чувства зошто и тие независно од возраста имаат своја личност и дигнитет ценејќи го вашето внимание кон нив.При тоа секојдневно трудете се да најдете време и да прочитате новини во педијатриската литература или на интернет медицинските портали. Тоа ќе ви помогне перманентно да напредувате во струката и да се наоружате со најнови медицински знаења во дијагностиката и тераписките процедури и протоколи во лекувањето на детските болести.
Болното дете има потреба од често охрабрување. Трудете се со сите сили да ја остраните загриженоста која другите околу него ја чувствуваат во врска со неговата здравствена состојба, оправдано или не. Со вашата насмевка, оптимизам и самодоверба настојувајте да ја намалите неговата вознемиреност со пријателски разговор и објаснување.
Избегнувајте на родителите да им советувате непотребни ограничувања (во играта, исхраната итн.) бидејќи со тоа учествуваме во неговото побрзо оздравување.
Секогаш имајте во вид дека со вашиот однос, стручност и професионализам не само што успешно го лечиме болното дете туку и целото негово семејство, враќајќи му ја вербата во животот.
