Како што ескалираат вестите за руската инвазија на Украина, така расте и загриженоста за ситуацијата. За оние кои се погодени од насилството, ситуацијата е незамислива, додека кај оние кои гледаат оддалеку што се случува, полека навлегува чувство на страв и беспомошност.
Се почесто може да се слушнат термини како бомбардирање, инвазија и Трета светска војна, а за децата, кои можеби и не разбираат комплетно што се случува, тие се крајно загрижувачки
„Децата се како сунѓер, апсорбираат сè. Без разлика дали се тоа вести, видеа на Тик ток, неврзан разговор со продавачката во продавница или родители кои разговараат на игралиште, многу од она што децата го слушаат е надвор од вашата контрола. А понекогаш и надворешни фактори (на пример, момче кое им кажува на сите во паркот дека почнува Третата светска војна и дека сите ќе умреме) може да предизвика повеќе чувства отколку само страв“, објаснува за британски „Метро“ психотерапевтката Тања Тејлор.
Многу е можно дури и малите деца да се посвесни за тоа што е војна отколку што ние може да замислиме.
„Многу деца биле изложени на разговори на постари луѓе или биле во друштво на постари браќа кои играат видеоигри на тема војна или гледаат такви видеа на Јутјуб. Значи зборовите како бомбардирање и инвазија можеби и не се толку непознати за нашите деца“, додава Тања.
Ваквите вести можат да бидат застрашувачки за децата доколку не им се пристапи на вистински начин
Како да и пристапите на темата?
Како родители и старатели, можеме да им дадеме на децата факти и да ги информираме. Но, таквиот пристап понекогаш може да ги преоптовари децата, смета Тања.
„Децата се многу спонтани. Ако сакаат нешто да знаат, ќе прашаат. Пред се, треба да ја земете предвид сопствената состојба на умот во однос на тоа што се случува и колку информации сакате да му дадете на вашето дете. Ако и самите сте особено загрижени, можеби е добра идеја да го чекате моментот кога зборувањето за актуелните настани ќе ве направи помалку вознемирени. Или можеби можете да замолите некој друг (баба или учител) да поразговара со вашето дете за тоа“, советува таа.
Психотерапевтката додава дека е добро да го започнете разговорот со прашањето од типот: „Дали сте учеле за војна на училиште“, а потоа да го слушнете одговорот на детето.
„На тој начин всушност ќе му дадете шанса на вашето дете да зборува за нешто за кое можеби не сфаќа дека може да зборува. Ако вашето дете не е заинтересирано, тоа и ќе ви го каже. Во тој случај, нема потреба да го форсирате на разговор. Но секогаш е добро да им дадете на знаење на децата дека ако имаат какви било прашања, можат да ве прашаат“, вели таа.
Децата се чувствителни на тоа како родителите реагираат на проблемите, што може да има огромно влијание врз анксиозноста кај детето. Затоа, внимавајте како разговарате за ситуацијата во Украина и Русија со други возрасни лица во близина на вашите деца
Како да му објасните нешто на детето, а да не го исплашите?
Не сакаме да ја нормализираме војната, но тоа е нешто што се случува во различни делови на светот во текот на животот на вашето дете, вели Тања.
„Иако вашето дете можеби сака да разговара со вас за луѓето кои се директно погодени од војната, обидете се да го прилагодите разговорот на неговата или нејзината возраст“, истакнува Тања и препорачува активно да го слушате вашето дете.
„Посветете му целосно внимание на детето за време на разговорот, игнорирајте ги одолговлекувањата и слушајте ги неговите зборови. Слушајте што бара и не му давајте повеќе информации отколку што бара. Па дури и ако не ги знаете одговорите на сите прашања, не плашете се да кажете дека не знаете“.
Како да зборувате за војна со деца од различни возрасни групи?
Ваквите вести можат да бидат застрашувачки за децата доколку не им се пристапи на вистински начин.
„За децата на возраст под седум години, важно е да ги убедите да знаат дека се безбедни и дека она што се случува не е во нашата земја. Можете да им покажете на карта или глобус каде е Украина. За помладите деца препорачуваме да им прочитате книга за општи грижи и како да се справите со нив“, советува коосновачот на „Spiritus“, Џеки О’Конел.
Децата на возраст од 8 до 12 години се повеќе свесни за светот околу себе. Тие учат за војни и конфликти на училиште и имаат однапред претстава за што се работи. Во разговорот со нив останете позитивни и поставувајте им прашања што ќе им помогнат да најдат решенија за нивните грижи.
„Децата се чувствителни на тоа како родителите реагираат на проблемите, што може да има огромно влијание врз анксиозноста кај детето. Затоа, внимавајте како разговарате за ситуацијата во Украина и Русија со други возрасни лица во близина на вашите деца“, вели експертот за образование Кевин Вадар.
Прашајте ги тинејџерите што знаат и кажете им дека сте тука да разговарате.
„Мислам дека е важно да знаат дека сè што гледаат на социјалните мрежи не е точно и да ги научите да читаат вести од доверливи извори на интернет“, додава Вадар.
