Децата, како што сите забележуваме, сè поретко се гледаат надвор. Иако често ќе прокоментираме дека „порано не можеше да ги натераш дома“, реалноста е дека ништо не се менува.
И самите родители често пронаоѓаат оправдувања – деновите се пократки, студено е, врне дожд, има премногу училишни обврски… А сепак, децата секогаш наоѓаат време за екрани.
Новите истражувања покажуваат дека токму почестото излегување надвор треба да стане приоритет – затоа што на децата им носи многу повеќе придобивки отколку што претпоставуваме.
Децата сè помалку време поминуваат на отворено
Според извештајот на американскиот детски болнички центар C.S. Mott Children’s Hospital, речиси едно од десет деца на возраст од една до пет години се игра надвор само еднаш неделно или уште поретко.
Повеќето родители (62%) велат дека нивните деца играат надвор речиси секој ден, а 29% неколку пати неделно – но експертите предупредуваат дека тоа не е доволно.
Играта на отворено не треба да биде „награда за викенд“, туку важен дел од секојдневниот развој на детето.
Играта не е само забава – тоа е начин на учење
Стручњаците нагласуваат дека играта, особено онаа слободна и водена од детската фантазија, е темел на здравиот развој:
- поттикнува креативност и имагинација
- го развива емоционалниот интелект
- помага при решавање проблеми и ја зајакнува фината моторика
- го учи детето на соработка, емпатија и трпение
За жал, истражувањето покажува дека многу родители сè почесто користат екрани како „замена“ за игра.
Речиси половина од родителите на мали деца и дури 78% од родителите на предучилишни деца редовно користат мобилен или таблет за да ги забават во автомобил, продавница или дома.
Иако кратко време пред екран може да помогне во стресни ситуации, стручњаците предупредуваат дека тоа мора да биде во рамнотежа со активна, слободна игра.
- Зошто престојот надвор е незаменлив
Играта на отворено носи предности кои затворените простори едноставно не можат да ги заменат:
- Подобро физичко здравје – движењето ги зајакнува мускулите, коските и срцето.
- Подобар вид – природната светлина го намалува ризикот од кратковидост.
- Самодоверба и самостојност – детето учи да презема мали, здрави ризици (како трчање, искачување, истражување).
- Помалку стрес и подобар сон – престојот во природа смирува и деца и возрасни.
Психолозите нагласуваат дека родителите треба да ја поддржат детската храброст, но и да постават безбедни граници. Целта не е да се спречи секоја гребнатинка, туку детето преку сопствено искуство да научи да процени ризик – а токму тоа ја гради неговата самодоверба.
Како да ја вратиме играта на отворено – и за децата и за нас
Не ви треба совршен парк, планина или сончев ден. Малите навики можат да направат голема разлика:
- Прошетајте 10 минути пред вечера.
- Дозволете им на децата да скокаат по локви (со гумени чизми, секако).
- Истражете го дворот или блискиот парк како „мала експедиција“.
- Кога ќе застуди, понесете топло чоколадо и ќебенце – и продолжете да уживате надвор.
