Алергиската реакција претставува одговор на имуниот систем на супстанција што телото погрешно ја смета за штетна. Д-р Панида Сриарун, специјалист за алергии во Детската болница „Џон Хопкинс Ол Чилдрeнс“, која ја води и Клиниката за алергии на храна, објаснува како родителите можат да препознаат алергиска реакција кај децата.
Нашиот имун систем нè штити од инвазивни организми кои можат да предизвикаат болест. Кај лицата со алергии, имунолошкиот систем погрешно ја препознава безопасната супстанција како напаѓач. Кога лице со алергија на храна ќе ја консумира таа храна, неговиот имун систем ослободува големи количини на хемикалии, меѓу кои и хистамин, кои предизвикуваат низа симптоми што можат да го зафатат дишниот систем, дигестивниот тракт, кожата и/или кардиоваскуларниот систем.
Најчестите алергиски реакции се предизвикани од храна, убоди од инсекти и лекови.
Малите деца не можат секогаш јасно да ги опишат своите симптоми, па родителите често треба да ги „прочитаат“ знаците. Првиот знак, пред да се појават видливите симптоми (осип, оток, кашлица, повраќање), може да биде промена во однесувањето. Ако бебе или мало дете има алергиска реакција на храна, може да одбие да ја јаде храната по првите неколку залаци
Кои се симптомите на алергиска реакција?
Кај акутна алергиска реакција, симптомите се појавуваат во рок од неколку минути до еден час по изложеност на предизвикувачот. Може да се јават само неколку од следниве:
- Кожа: чешање, осип, црвенило, оток.
- Уста: чешање, оток на усните и/или јазикот.
- Грло: чешање, затегнатост, чувство на затворање, засипнатост.
- Стомак: повраќање, дијареја, грчеви.
- Бели дробови: отежнато дишење, кашлање, свиркање при дишење.
- Срце: слаб пулс, вртоглавица, губење на свест.
Како се разликува анафилаксата од алергиската реакција?
Анафилакса е термин што се користи да опише тешка алергиска реакција која се појавува нагло, може да биде животозагрозувачка и бара итен медицински третман. Ако не се третира навреме, анафилаксата може да биде фатална.
Дали симптомите кај малите деца се разликуваат од оние кај постарите деца или возрасните?
Малите деца не можат секогаш јасно да ги опишат своите симптоми, па родителите често треба да ги „прочитаат“ знаците. Првиот знак, пред да се појават видливите симптоми (осип, оток, кашлица, повраќање), може да биде промена во однесувањето. Ако бебе или мало дете има алергиска реакција на храна, може да одбие да ја јаде храната по првите неколку залаци.
Детето може да има алергиска реакција ако каже нешто како:
- „Нешто ми е заглавено во грлото.“
- „Јазикот ми е премногу голем.“
- „Ме чеша устата.“
Што треба да направат родителите ако се сомневаат дека детето има алергиска реакција?
Повеќето родители не знаат дека нивното дете има алергија на храна сè додека не ја проба храната и не реагира. Затоа е важно и родителите, и наставниците, и бебиситерите, и сите што се грижат за детето, да бидат внимателни на можни знаци на алергиска реакција.
Анафилакса е термин што се користи да опише тешка алергиска реакција која се појавува нагло, може да биде животозагрозувачка и бара итен медицински третман. Ако не се третира навреме, анафилаксата може да биде фатална
Ако детето веќе има позната алергија или претходна реакција, треба да се следат трите системи: кожата, дишниот систем и дигестивниот тракт.
За благи симптоми од еден систем:
- Дајте антихистаминик (само ако е препорачан од лекар).
- Останете со детето и известете ги контактите за итни случаи.
- Внимателно набљудувајте дали симптомите се влошуваат. Ако се влошат, дајте епинефрин (адреналин).
За тешки симптоми или благи симптоми од повеќе системи:
- ИНЈЕКТИРАЈТЕ ЕПИНЕФРИН ВЕДНАШ.
- Повикајте 194 (итна помош) и известете дека детето има алергиска реакција и дека можеби ќе треба епинефрин кога ќе пристигне тимот.
- По епинефринот, може да се дадат дополнителни лекови:
- антихистаминик,
- инхалатор (бронходилататор) ако има свиркање во градите.
- Поставете го детето легнато со кренати нозе и покријте го за да му биде топло. Ако има тешкотии со дишењето или повраќа, оставете го да седи или да лежи на страна.
- Ако симптомите не се подобрат или се вратат, може да се даде втора доза епинефрин по најмалку пет минути.
- Известете ги контактите за итни случаи.
- Пренесете го детето во болница, дури и ако симптомите се повлечат.
Колку се чести алергиите на храна?
До мај 2021 година, околу 32 милиони Американци, меѓу кои шест милиони деца, имаат алергии на храна — и бројката е во пораст. Се проценува дека едно од 13 деца е алергично на најмалку една храна. Најчести предизвикувачи кај децата се:
- кравјо млеко,
- јајца,
- кикиритки,
- јаткасти плодови (ореви, бадеми, индиски оревчиња, ф’стаци),
- риба,
- морска храна (ракчиња, краба, јастог),
- соја,
- пченица,
- сусам.
Околу 40 % од овие деца имале тешки, животозагрозувачки реакции.
