Лекарите велат дека оваа година сезоната на грип започнала невообичаено рано и дека е предизвикана од мутиран сој на инфлуенца A (H3N2), познат како поттип K, кој особено силно ги погодува децата.
Поради ширењето на таканаречениот супер грип A/H3N2 низ Европа, голем број деца се разболеа, а некои училишта беа принудени да ги затворат вратите. Експерт од Универзитетот Оксфорд, Џејмс Хеј, објаснува зошто овој сој на грип, кој датира уште од 1968 година, најмногу ги погодува најмладите и кој е во најголем ризик.
Иако професорката Мегана Пандит изјави дека станува збор за „невиден бран на супер грип“, Хеј, научник специјализиран за заразни болести, тврди дека и ширењето на вирусот и тежината на болеста „се во рамките на она што експертите го сметаат за нормално за една сезона на грип“.
Најзагрозени се постарите лица, малите деца, бремените жени и лицата со хронични заболувања или ослабен имунитет. Децата се главни преносители на грипот, но кај нив болеста најчесто има поблаг тек
Тој објаснува дека поттипот на грип кој доминира оваа година, инфлуенца A/H3N2, постои уште од 1968 година и дека со супер грип се среќаваме на секои неколку години. „Ситуацијата е споредлива со претходните години, ако се земе предвид раниот почеток на сезоната, како што покажува и неодамнешната анализа што ја спроведовме јас и моите колеги“, изјави тој за The Conversation.
Зошто децата се најзагрозени?
Хеј објаснува дека сезоната на грип започнала порано од вообичаено и нагласува дека децата се особено погодени поради две главни причини.
„Децата и тинејџерите имаат поголема веројатност да се заразат поради високата стапка на контакти во училиштата, каде што вирусот многу побрзо се шири, а исто така и затоа што нивниот имунолошки систем има помалку искуство во борбата против вирусот на грип“, вели тој. Од друга страна, возрасните поретко се заразуваат поради помал број контакти и посилен имунитет, но лицата над 64 години и бебињата спаѓаат во ризични групи.
Можно е вирусот оваа година да пронашол „имунолошка празнина“ кај децата, која не е присутна кај другите возрасни групи
„Луѓето постари од 64 години почесто имаат постоечки здравствени состојби кои ги изложуваат на поголем ризик од тешка болест доколку се заразат, а нивниот имунолошки систем почнува да слабее во процесот познат како имуносенесценција. Бебињата исто така се во поголем ризик од тешка форма на болеста бидејќи нивниот имунолошки систем сè уште не е целосно развиен“, појаснува Хеј.
Тој додава дека е можно вирусот оваа година да пронашол „имунолошка празнина“ кај децата, која не е присутна кај другите возрасни групи.
Вакцината е најдобра заштита
Хеј истакнува дека најновите податоци ја потврдуваат ефикасноста на вакцината. Таа го намалува ризикот од хоспитализација поради грип за околу 30–40 % кај постарите лица, додека кај вакцинираните деца веројатноста за хоспитализација е помала дури за 70–75 %. „Вакцинацијата и понатаму е најдобрата работа што можете да ја направите за да се заштитите“, порачува тој.
Што да направите ако се разболите?
Доколку се сомневате дека имате грип, Хеј советува: „Останете дома ако сте болни, одморајте се и преземете разумни мерки за да избегнете ширење на вирусот на други. Грипот е многу непријатен, но секој човек го добива приближно еднаш на секои пет години. Во огромното мнозинство случаи, луѓето оздравуваат самостојно.“
Тој порачува дека сè уште има време за вакцинација. „Не е предоцна – и колку порано, толку подобро! Дури и откако епидемијата ќе го достигне својот врв, ќе бидат потребни неколку месеци бројот на случаи повторно да падне на ниско ниво. Во тој период и понатаму постои ризик од инфекција, па секоја дополнителна заштита од вакцината и понатаму е корисна“, заклучува Хеј.
Кои се симптомите?
H3N2 се манифестира како типичен грип: висока телесна температура, кашлица, болка во грлото, болки во мускулите, замор, а понекогаш и дигестивни тегоби. Доколку инаку сте здрави, не е неопходно да одите на лекар, освен ако не се појават сериозни предупредувачки знаци, како што се: отежнато дишење, болка во градите, збунетост, постојано висока температура, изразена дехидратација или нагло влошување на симптомите. Најзагрозени се постарите лица, малите деца, бремените жени и лицата со хронични заболувања или ослабен имунитет. Децата се главни преносители на грипот, но кај нив болеста најчесто има поблаг тек.
Како да се заштитите?
Нема магично решение, но основните мерки навистина делуваат: редовно миење на рацете, избегнување гужви во затворени простории, останување дома кога сте болни и изолација во рамки на семејството кога тоа е можно. Сè што научивме за време на пандемијата и понатаму важи: носење маски, одржување физичка дистанца, останување дома при појава на симптоми и дополнителна претпазливост кон ризичните групи.
Треба да се има на ум дека вирусот може да се шири и пред да ги почувствувате првите симптоми. Кога симптомите ќе се појават, заразни сте приближно една недела. Затоа е важно да останете дома додека целосно не закрепнете – најчесто помеѓу 4 и 7 дена.
Колку долго трае грипот?
Повеќето луѓе се чувствуваат подобро во рок од една недела од појавата на симптомите, но кашлицата и заморот можат да траат уште неколку недели. Важно е да се знае дека грипот може да доведе до компликации кои траат подолго од самата болест. „Грипот ги оштетува клетките на дишните патишта кои помагаат во исфрлањето на бактериите од белите дробови, па понекогаш се случува да се опоравите од акутната фаза на болеста, а една недела подоцна да развиете тешка пневмонија“, предупредува проф. Пол Хантер.
Кога да се јавите кај лекар?
Веднаш побарајте лекарска помош ако се појави некој од следниве симптоми:
- отежнато или забрзано дишење,
- болка или притисок во градите,
- конфузија, невообичаена поспаност или тешкотии со будење,
- постојано висока температура што не се намалува со терапија,
- знаци на тешка дехидратација (сува уста, ретко мокрење, плачење без солзи кај деца),
- нагло влошување на состојбата по краткотрајно подобрување.
Кај деца, дополнително внимавајте ако:
- одбиваат да пијат течности или не јадат подолго време,
- имаат забрзано дишење или „вовлекување“ на градниот кош при дишење,
- се невообичаено млитави, апатични или раздразливи,
- температурата трае повеќе од три дена или повторно се појавува.
Посебна претпазливост е потребна кај:
- бебиња и мали деца,
- лица над 64 години,
- бремени жени,
- лица со хронични заболувања или ослабен имунитет.
