Децата секојдневно имаат потреба од овошје и зеленчук за здрав раст и развој на мозокот. Раните искуства поврзани со храната, исто така, можат да влијаат и на начинот на кој ќе се хранат кога ќе пораснат. Затоа е особено важно на малите деца да им се воведуваат здрави намирници, вклучувајќи разновидно овошје и зеленчук.
За овошниот сок, Американската академија за педијатрија препорачува да се почека до навршена 1 година. Потоа, да се нуди само 100 % овошен сок
За да им помогнете на децата да растат силни, вклучете овошје и зеленчук во нивните оброци и ужини. Може да се користат свежи, замрзнати или конзервирани намирници. Кај конзервираниот зеленчук одбирајте производи со низок процент на натриум. Кај конзервираното или замрзнатото овошје, бирајте производи со малку или без додадени шеќери.
Подгответе и чувајте овошје и зеленчук во садови со поединечни порции. Така секогаш ќе имате подготвена здрава ужина кога децата ќе огладнат.
Колку овошје и зеленчук им е потребно на децата зависи од нивната возраст и нивото на физичка активност. Следните препораки се општи насоки:
Препорачан дневен внес според возраста
12 до 23 месеци
- ½ до 1 чаша овошје.
- ⅔ до 1 чаша зеленчук.
2 до 4 години
- 1 до 1 ½ чаши овошје.
- 1 до 2 чаши зеленчук.
Некои мали промени во подготовката на храната можат да ја направат уште поздравa. На пример, наместо да им дадете на децата житна плочка со овошје, понудете им неколку парчиња свежо овошје со незасладена гранола. Наместо пржен зеленчук, одберете печен.
Сервирајте „виножито“ од бои
Вклучете разновидно овошје и зеленчук за да создадете шарена, привлечна чинија за детето. Примери:
- Овошје: банани, јагоди, круши, портокали, дињи или авокадо.
- Зеленчук: варен спанаќ, моркови, грашок, батат или цвекло.
- Цели зрна: леб од цели зрна, интегрални крекери или тестенини.
- Протеинска храна: посно говедско месо, јагнешко, пилешко, риба без коски или мисирка (мали, меки парчиња за деца од 6 до 12 месеци); грав, грашок и леќа; јаткасти плодови, семки и производи од соја.
- Млечни производи: пастеризирани јогурти или сирења (или безлактозни верзии, како и збогатено соино млеко и јогурт-алтернативи).
Воведување на првите намирници
Кога децата ќе наполнат околу 6 месеци, можете да почнете да им нудите и друга храна и пијалаци, покрај мајчиното и адаптираното млеко. Овие намирници се нарекуваат дополнителна храна, бидејќи го надополнуваат мајчиното или адаптираното млеко што децата и понатаму го добиваат. За повеќето деца, нема потреба од специфичен редослед на воведување нови намирници.
До 7–8 месеци, децата може да јадат разновидна храна од сите групи намирници. За здрав раст и развој им се потребни различни витамини и минерали.
За да им помогнете на децата да растат силни, вклучете овошје и зеленчук во нивните оброци и ужини. Може да се користат свежи, замрзнати или конзервирани намирници. Кај конзервираниот зеленчук одбирајте производи со низок процент на натриум. Кај конзервираното или замрзнатото овошје, бирајте производи со малку или без додадени шеќери
Избегнувајте да им давате одредени намирници и пијалаци на деца помлади од 12 месеци:
- Мед – ризик од ботулизам.
- Намирници со додаден шеќер – мафини, засладени јогурти, колачиња, сокови со шеќер.
- Храна со висок процент на сол – преработено месо (виршли, колбаси, шунка), некои конзервирани и замрзнати готови јадења, солени грицки.
- Риба со висока содржина на жива – кралска скуша, портокалова риба, ајкула, сабјарка, туни.
- Непастеризирани пијалаци и намирници – сурово млеко, непастеризиран јогурт, сирења и сокови.
- Кравјо млеко – може да предизвика интестинално крвавење и оптоварување на бубрезите.
- Сокови – овошни или зеленчукови сокови (дори и 100 %) не се препорачуваат.
- Кофеински пијалаци – газирани пијалаци, чај, кафе, спортски пијалаци.
Охрабрување на нови вкусови
Како што детето расте, важно е да запознава нови вкусови. Меѓу првата и втората година, детето ги развива вештините потребни за да учествува во семејните оброци. До втората година, може да го јаде поголемиот дел од храната што ја јаде семејството.
Во овој период, можно е да почне да одбива намирници кои претходно ги сакало или да покаже знаци на пребирливост. Преферирање само на неколку намирници или желба храната да не се допира во чинијата се нормални појави кои обично исчезнуваат до петтата година.
Децата можеби ќе треба да пробаат некоја намирница повеќе пати пред да ја прифатат. Не се откажувајте по првото одбивање – понудете ги повторно
И пијалаците се важни!
Кога вашето дете има од 6 до 12 месеци, можете да му понудите:
- Вода (120 до 180 милилитри).
- Мајчино млеко (доколку и понатаму доите) или адаптирано млеко.
Од 12 месеци, може да му понудите пастеризирано полномасно кравјо млеко или збогатени соини пијалаци. Овие пијалаци се добар извор на витамин Д и калциум.
За овошниот сок, Американската академија за педијатрија препорачува да се почека до навршена 1 година. Потоа, да се нуди само 100 % овошен сок, во ограничени количини според препораките.
Бебињата и малите деца треба да избегнуваат додадени шеќери. Проверувајте ја декларацијата на производите и бирајте храна без додаден шеќер
Пијалаци без додаден шеќер се најдобриот избор. Тие вклучуваат: вода, незасладено млеко без масти или со малку масти, како и безлактозно или збогатено соино млеко.
Бидете нивен пример
Откако детето ќе наполни 12 месеци, сè повеќе ќе јаде од храната што ја јадете и вие. Здравите навики што ќе ги прикажете, ќе му бидат пример. Тие вклучуваат овошје и зеленчук, цели зрна, посни протеини и млеко со малку масти или без масти, како и ограничување на храна богата со натриум и додадени шеќери.
(Извор: Американски центар за контрола и превенција на болести – ЦДЦ)
