ПИШУВА:
Катерина Шекеровска-Димовска
katerina@pedijatar.mk
„К
овид-19 нè мотивира да размислуваме надвор од рамките, за да можеме побргу да го решиме евентуалниот проблем“, вели д-р Ана Стаматова, педијатар од Детската клиника во Скопје, која во моментов е максимално посветена и предадена на грижата за педијатриските пациенти на Клиниката за инфективни болести и фебрилни состојби, каде досега беа хоспитализирани 4 деца со докажана Ковид-19 инфекција. „Со задоволство смеам да изјавам дека сите деца се комплетно оздравени и по добивање на два негативни теста за вирусот се испишани дома“, додава д-р Стаматова, споделувајќи со нас вест, каква што би сакале што почесто да слушаме. Затоа што добрите и позитивни вести во ова „корона-време“ се вистинска реткост.
Вие сте дел од Детската клиника, но Вашиот работен ангажман во последниов период се одвива на релација Детска клиника – Инфективна клиника. Каква е состојбата во моментов во однос на педијатриските пациенти заболени од Ковид-19?
Д-р Стаматова: Од почетокот на епидемијата со Ковид-19 на Клиниката за инфективни болести и фебрилни состојби беа хоспитализирани 4 деца со докажана Ковид-19 инфекција. Со задоволство смеам да изјавам дека сите деца се комплетно оздравени и по добивање на два негативни теста за вирусот се испишани дома. Имаме информација дека сите деца кои беа хоспитализирани, во моментов се во добра општа состојба, без тегоби.
Водечки симптом, кој го имаа најголем број од децата е висока температура, едно од децата имаше кожен осип предизвикан од воспаление на малите крвни садови во кожата (васкулит), кај едно имаше присуство на крв во мокрачата за кое не бевме сигурни дали е предивикано од вирусот или е коинциденција на две неповрзани состојби, и едно беше со болки во грлото и кашлица. Кај сите имаше енормно зголемување на неспецифичните серумски маркери за инфекција, леукоцитоза, неутропенија и различен степен на хиперкоагулабилна состојба
За првпат работите во услови на пандемија и тоа во првите борбени редови. Едно сосема ново искуство кое го стекнувате во полна „борбена опрема“. Дали постоеше страв кај Вас во првите денови и што е она што Ве води уште од самиот почеток?
Д-р Стаматова: Секако дека се плашев. Навистина е силно чувството, кога за прв пат се соочуваме со непозната и сериозна закана по животот и здравјето на пациентите, но и по нас како лекари. Не можам да го заборавам првиот ден на Инфективната клиника. Бев исплашена и пред да влезам во заштитна опрема внимавав да не се допрам до каков било предмет. Но, многу ми помогнаа колегите од Инфективната клиника кои низ смеа ми објаснија дека нема ниту еден заразен од нив, и дека многу бргу ќе се навикне на новите услови за работа и дека најважно е да се внимава како се облекува и се соблекува заштитната опрема.
За улогата на децата во ширењето на оваа инфекција се уште се истражува во научните и медицинските кругови. Податоците од нашето искуство зборуваат дека има примери кога деца беа единствените членови во семејствата позитивни за Ковид-19
Следните денови чувството за страв го заменив со загриженост за болните деца. Сакав да бидам максимално фокусирана врз нивната клиничка состојба за да можам да ја забележам и минималната промена за да реагирам соодветно на состојбата. Уште еднаш ќе напоменам, чувството дека се бориме со непознато и опасно заболување е опседнувачко, но во исто време и голем предизвик. Мотивира да размислуваме надвор од рамките, за да можеме побргу да го решиме евентуалниот проблем.
Каква е клиничката слика на децата со Ковид-19? Генерално, најмалите се поштедени од вирусот, најчесто се асимптоматски, а според се побројните истражувања кои секојдневно пристигнуваат (информациите се менуваат од ден во ден), децата, и не претставуваат закана за возрасните, како што велат швајцарските епидемиолози, научниците од Австралија и од некои други земји. Сепак, нивната улога во ширењето на вирусот е се уште мистерија.
Д-р Стаматова: Тврдењето дека педијатриската популација е поштедена од Ковид-19 е неточно. Се уште не постои точна меѓународна евиденција колкав процент од заболените биле деца. Таквиот впечаток се наметнува поради фактот дека децата генерално имаат лесна клиничка слика и бројот на смртни случаи во оваа популација е многу мал. За улогата на децата во ширењето на оваа инфекција се уште се истражува во научните и медицинските кругови. Податоците од нашето искуство зборуваат дека има примери кога деца беа единствените членови во семејствата позитивни за Ковид-19. Во однос на клиничката манифестација, водечки симптом, кој го имаа најголем број од децата е висока температура, едно од децата имаше кожен осип предизвикан од воспаление на малите крвни садови во кожата (васкулит), кај едно имаше присуство на крв во мокрачата за кое не бевме сигурни дали е предивикано од вирусот или е коинциденција на две неповрзани состојби, и едно беше со болки во грлото и кашлица. Кај сите имаше енормно зголемување на неспецифичните серумски маркери за инфекција, леукоцитоза, неутропенија и различен степен на хиперкоагулабилна состојба. Рентгенографското иследување на белите дробови кај сите деца покажа дифузни паренхимски промени кои не соодејствуваа со клиничката слика.
Изминатиов период покажа дека добрата координација и соработка меѓу институциите во една ваква непредвидена ситуација е од клучна важност за добро справување со проблемот
Не постои специфичен третман за болеста, па оттука и прашањето како се лекуваат малите пациенти со коронавирус?
Д-р Стаматова: Освен предизвикот да се забележи секоја, дури и мала промена во клиничката состојба на децата со Ковид-19, постои и предизвикот како најсоодветно да се третира таа промена. Уште од почетокот на мојот престој на Инфективната клиника беше формиран конзилиум од искусни педијатри од Клиниката за детски болести од неколку суб-специјалности (хематолог, двајца пулмолози, имунолог, кардиолог, нефролог), кои најмногу помогнаа со совет при евентуалните проблеми. Бевме во постојана комуникација со конзилиумот за состојбата на пациентите и за промените во терапијата. Можам да кажам дека и покрај фактот дека ова е нов и до сега непознат вирус, терапијата кај педијатриските пациенти беше спроведувана по протоколи преземени од соодветни светски институции. Поради лесната клиничка слика, освен терапијата по протокол, децата добиваа и симптоматска терапија зависно од тегобите.
Што Ве научи досега ангажманот на Инфективната клиника?
Д-р Стаматова: Најголемата лекција од пандемијата е всушност животна лекција. Ме потсети на многу работи кои ги заборавам во брзаницата од животот, мајчинство, работни предизвици, пријателства и еден куп други мали работи кои го прават животот голем и убав. Од професионален план пандемијата како лекари и здравствен кадар не зближи. Сите бевме исто пред коронавирусот. Изминатиов период покажа дека добрата координација и соработка меѓу институциите во една ваква непредвидена ситуација е од клучна важност за добро справување со проблемот.
