КЛУЧНИ ФАКТИ
- Круп е инфекција предизвикана од вирус. Најчесто предизвикува отекување на гласните жици (ларинксот) и душникот (трахејата).
- Децата со круп често имаат карактеристична, груба кашлица која звучи како лаеж од куче.
- Крупот може да предизвика стридор – бучно, силно дишење, особено кога детето вдишува.
- Кај повеќето деца, круп е блага инфекција која генерално исчезнува во рок од 4 дена.
- Крупот може брзо да предизвика проблеми со дишењето кои бараат итна медицинска помош.
- Крупот е почест во зима кога симптомите го достигнуваат својот врв во вечерните часови и во текот на ноќта.
♦♦♦♦♦♦♦
Круп е вирусна инфекција кај бебиња и мали деца која предизвикува отекување на гласните жици и дишните патишта. Нема специфичен третман, особено за благиот круп. Сепак, може да предизвика стеснување на дишните патишта. Доколку детето има проблеми со дишењето, може да му бидат потребни стероидни лекови за намалување на отокот и олеснување на дишењето.
Некои деца може да имаат состојба позната како „спазматичен круп“, дури и кога немаат други симптоми на настинка. Епизодите на кашлање обично се појавуваат ноќе, а симптомите се смируваат за околу еден час. Спазматичен круп е почест кај деца со астма или со семејна историја на алергија и астма.
Што предизвикува круп и како се шири?
Крупот може да биде предизвикан од голем број вируси, некои од почестите се респираторниот синцицијален вирус (RSA), инфлуенца вирусот на грип, аденовирус и ентеровируси. Крупот може да биде предизвикан и од алергии или бактериска инфекција, која лесно се шири преку кашлање и кивање. Бидејќи крупот е толку заразен, важно е децата кои имаат круп да се држат подалеку од другите.
Не сите деца кои се изложени на вирусот ќе напредуваат до добивање круп. Сепак, тоа е едно од најчестите респираторни заболувања кај малите деца на возраст од 6 месеци до 5 години.
Кои се симптомите на круп?
Крупот може да се развие брзо, често во средината на ноќта. Ова е кога симптомите се често полоши, особено на втората и третата ноќ од нивниот почеток.
- Крупот генерално започнува со симптоми на настинка или грип.
- Во текот на денот децата може да изгледаат генерално добро, освен симптомите на настинка, но може да развијат груба кашлица како кучешко лаење и бучно дишење во текот на ноќта.
- Покачена температура, течење на носот и кашлица се најчестите симптоми.
- Кашлицата кај круп има карактеристичен звук на лаеж, сличен на лаење на куче.
- Засипнат глас кога плачете или зборувате.
- Стридор со висок тон при вдишување воздух.
- Ако крупот е тежок, кожата помеѓу ребрата или под вратот на детето може да биде вовлечена кога дише. Ова се нарекува интеркостална ретракција.
- Состојбата на повеќето деца со круп се подобрува по неколку дена. Понекогаш симптомите може да траат и до една недела, иако кашлањето може да трае подолго.
Како се дијагностицира круп?
Крупот генерално се дијагностицира со проценка на симптомите на детето. Бидејќи кашлицата е толку карактеристична, родителите често се сомневаат во круп, дури и пред нивното дете да има физички преглед.
Како се лекува круп?
Повеќето деца со круп се опоравуваат дома без посебен третман. Препорачливо е да ги држите подалеку од другите деца и да ги одржувате смирени и одморени. Здравата исхрана му помага на имунолошкиот систем да го поддржи закрепнувањето. Сепак, многу деца го губат апетитот кога не се добро. На краток рок, ова не е проблем. Но, важно е да бидете сигурни дека тие се добро хидрирани со многу течности кога се болни.
Крупот генерално се дијагностицира со проценка на симптомите на детето. Бидејќи кашлицата е толку карактеристична, родителите често се сомневаат во круп, дури и пред нивното дете да има физички преглед
Парацетамолот може да биде корисен за ублажување на висока температура или болки во грлото, иако е важно да се даде точната доза, во согласност со тежината на вашето дете и само како што е наведено од вашиот лекар.
Бидејќи круп е предизвикан од вирус, третманот со антибиотици не помага. За децата на кои им е потребна болничка нега за да им помогне при дишењето, оралните стероидни лекови, како и адреналинот преку небулизатор (маска) може да помогнат да се намали отокот на дишните патишта.
Пареата и навлажнувачите беа вообичаен третман дома за круп, иако во моментов не се препорачуваат. Нема докази кои покажуваат дека се ефикасни.
Кога треба да се однесе детето на лекар?
Генерално е мудро да одите на лекар секогаш кога сте загрижени за вашето дете. Но, постојат одредени моменти кога е поважно да се добие медицинска помош што е можно поскоро.
Нека вашето дете го провери лекар ако:
- се на возраст помалку од 6 месеци и имаат знаци и симптоми на круп,
- градната коска или кожата меѓу ребрата им се вовлекува кога дишат,
- имаат стридор (бучно дишење) дури и кога одмораат,
- тие се многу вознемирени или нивните симптоми се влошуваат,
- вие сте загрижени за какви било други симптоми.
Кога треба да повикате брза помош?
Веднаш повикајте брза помош ако вашето дете:
- изгледа како да се мачи да дише,
- изгледа многу болно, поспано и кожата му е бледа,
- има промена на усните кои добиваат сина боја,
- почнува да му капе плунка од устата и не може да голта.
Крупот може брзо да се влоши, важно е да побарате лекарска помош ако детето покажува знаци дека се бори да дише.
Може ли да се превенира круп?
Не постои специфична превенција за круп. Постојат неколку вируси кои можат да предизвикаат круп, и може да биде тешко да се знае кој специфичен вирус ја предизвикува состојбата, иако третманот е генерално ист.
Не постои имунизација за да се спречи круп. Сепак, имунизацијата против грип се препорачува и може да помогне да се спречи круп предизвикан од вирусот на инфлуенца.
Што можете да направите
Не постои начин да се спречат децата да добијат круп. Сепак, можете да се обидете да го ограничите ширењето на вирусите кои предизвикуваат круп на следниов начин:
- Обидете се да избегнете контакт на вашето дете со деца кои се чини дека не се добро или имаат симптоми на „настинка“.
- Измијте ги рацете на вашето дете пред да јаде.
- Веднаш фрлете ги искористените марамчиња.
- Научете го вашето дете (ако е доволно старо) да кашла и да кива во лактот или во марамче.
- Охрабрете го вашето дете да не го допира носот, очите или устата со прстите.
- Редовно чистете ги површините.
- Внимавајте на сопствената хигиена и општото здравје.
- Понудете му на вашето дете здрава и хранлива исхрана која ќе помогне да се поддржи неговиот имунолошки систем.
Дали има некои компликации од круп?
Генерално нема компликации од круп. Нема трајно оштетување откако детето ќе има епизода на круп. (Health direct)
