ПИШУВААТ:
Д-р Мери Касерта, професор по педијатрија на Медицинскиот центар на Универзитетот во Рочестер (URMC) во Њујорк
Д-р Андреа Џонс, педијатар, доцент на Катедрата за педијатрија на Факултетот за медицина и јавно здравје на Универзитетот во Висконсин
♦♦♦♦♦♦♦
Речиси сите деца се инфицираат со респираторниот синцицијален вирус (РСВ) барем еднаш пред да наполнат 2 години. За повеќето здрави деца, РСВ е како настинка. Но, некои деца многу се разболуваат.
Ако сте родител на бебе или мало дете, можеби имате прашања во врска со РСВ и новите начини за спречување на тешка болест. Прочитајте за да дознаете повеќе.
Имајте на ум, децата и возрасните може да добијат РСВ повеќе пати — дури и во текот на една сезона. Меѓутоа, честопати повторените инфекции се помалку тешки од првата
Што е РСВ?
РСВ е еден од многуте вируси кои предизвикуваат респираторни заболувања. Се шири како вирус на настинка од човек на човек. Влегува во телото преку носот или очите, обично од контакт со заразена плунка, слуз или назален исцедок.
Овие инфекции обично се јавуваат во доцна есен па се до раните пролетни месеци.
РСВ е најчеста причина за хоспитализација кај деца под 1 година. Две до три од секои 100 доенчиња во САД со РСВ инфекција може да имаат потреба од престој во болница. На тие бебиња можеби ќе им треба кислород за да им помогне при дишењето или (интравенски) течности ако не јадат или пијат. Состојбата на повеќето од овие деца се подобрува и тие можат да си одат дома по неколку дена.
Нови начини за заштита на бебињата од РСВ
Има нови имунизации за заштита на бебињата од тешки болести за време на сезоната на РСВ. Можете да изберете РСВ имунизација за време на бременоста, или вашето бебе може да се имунизира откако ќе се роди. На повеќето доенчиња веројатно ќе им треба заштита само од мајчината РСВ вакцина или од имунизацијата на доенчињата, но не и од двете.
РСВ вакцина за време на бременоста
Бремените жени можат да ја примат мајчината РСВ вакцина (Abrysvo) од 32 до 36 недела од бременоста, доколку нивното бебе се очекува да се роди за време на сезоната на РСВ. Вакцината се дава од септември до јануари и го намалува ризикот од РСВ хоспитализација кај бебињата за 57 % во првите шест месеци по раѓањето.
Не постои специфичен третман за РСВ, а лековите како што се стероидите и антибиотиците не помагаат со РСВ
РСВ вакцината за бремени лица се дава само еднаш. Ако сте примиле РСВ вакцина за време на која било бременост, не треба да примате друга доза ако сте повторно бремени. Бебињата родени подоцна треба да добијат имунизација за бебиња.
РСВ имунизација за бебиња
За доенчиња и некои мали деца, РСВ имунизација наречена nirsevimab (Beyfortus) може да се даде како инјекција за време или непосредно пред сезоната на РСВ. Бебињата може да ја добијат во болница кога ќе се родат или при нивната посета на преглед. Нирсевимаб се покажа дека е приближно 80-90 % ефикасен во спречувањето на доенчињата да бидат хоспитализирани со РСВ.
Вакцината делува малку поинаку од традиционалната вакцина. Обезбедува превентивни антитела кои почнуваат да дејствуваат за да ги заштитат бебињата веднаш. Заштитата трае во текот на една типична РСВ сезона.
За некои деца, постои друг производ наречен паливизумаб кој се дава како инјекција еднаш месечно за време на сезоната на РСВ. Тоа е за деца под 24 месеци со одредени состојби кои ги ставаат на висок ризик за тежок РСВ. Децата со висок ризик треба да примаат паливизумаб доколку нирсевимаб не е достапен.
Децата кои ќе примат нирсевимаб не треба да примаат паливизумаб. Меѓутоа, ако вашето дете не ги примило сите дози на паливизумаб, може да ги исполнува условите за нирсевимаб. Децата кои прво примиле паливизумаб, може да добијат втора доза нирсевимаб доколку ги исполнуваат условите.
Симптоми на РСВ кај бебињата
Типично, РСВ предизвикува симптоми на настинка, кои може да бидат проследени со бронхиолитис или пневмонија, кои се инфекции на долните дишни патишта во градите или белите дробови. Симптомите на РСВ обично се најлоши од 3 до 5 дена од болеста. Симптомите обично траат во просек 7-14 дена.
Настинка: Инфекција на горниот респираторен тракт
Симптомите на настинка може да вклучуваат:
- Треска (температура од 38 степени или повисока);
- Кашлица (сува или влажна);
- Конгестија;
- Течење на носот;
- Кивање;
- Збунетост;
- Слаб апетит;
- Засипнат глас или плач.
Бронхиолитис: Инфекција на долниот респираторен тракт
Може да вклучува симптоми на настинка, плус:
- Забрзано дишење;
- Ширење на ноздрите и клатење на главата при дишењето;
- Ритмично тешко дишење со звуци;
- Дишење со стомакот, вовлекување помеѓу ребрата и/или долниот дел на вратот;
- Визинг.
Колку тешко дише вашето бебе?
Повлекувањето на ѕидот на градниот кош се случува кога бебето мора да користи мускули помеѓу ребрата или во вратот за да дише. Тоа е знак дека вашето бебе мора да работи повеќе од нормално за да дише.
Внимавајте на ребрата на вашето дете додека вдишува. Ако го видите како „влегува“ и формира наопаку „V“ форма под вратот, тогаш тие работат премногу напорно.
Веднаш јавете му се на вашиот педијатар ако вашето дете има некои:
- Симптоми на бронхиолитис (наведени погоре);
- Симптоми на дехидрација (помалку од 1 влажна пелена на секои 8 часа);
- Паузи или отежнато дишење;
- Бледа, сива или сина кожа и усни, во зависност од тонот на кожата;
- Значително намалена активност и будност.
Некои деца со РСВ може да имаат зголемен ризик да развијат бактериска инфекција, како што е инфекција на увото. Повикајте го вашиот лекар ако вашето дете има:
- Симптоми кои се влошуваат или не почнуваат да се подобруваат по 7 дена;
- Треска (со ректална температура од 38 степени или повисока) и тие се помлади од 3 месеци (12 недели).
- Треска која постојано се зголемува над 38 степени кај дете на која било возраст;
- Лош сон или збунетост, болка во градите, влечење на ушите или исцедок од ушите.
Педијатрите ги дијагностицираат децата со настинка или бронхиолитис прашувајќи за нивните симптоми и со физички преглед. Вашиот педијатар може да направи тест со назален брис за да утврди дали вашето дете има РСВ или друг вирус. Може да се направи и рендген на граден кош и/или тест за заситеност со кислород за да се провери дали има инфекција на белите дробови. Бидејќи повеќето деца закрепнуваат без тешкотии и затоа што не постои третман специфичен за РСВ, овие тестови често не се неопходни.
Како да му помогнете на вашето дете со благ РСВ да се чувствува подобро
Не постои специфичен третман за РСВ и лековите, како што се стероидите и антибиотиците не помагаат со РСВ. За да му помогнете на вашето дете да се чувствува поудобно, започнете со тоа што би го правеле за секоја лоша настинка:
- Назален солен раствор со нежно вшмукување за полесно дишење и хранење.
- Навлажнувач што помага да се разбие слузта и да се овозможи полесно дишење.
- Течности и често хранење. Погрижете се вашето дете да остане хидрирано. Доенчињата со обична настинка може да се хранат побавно или да немаат желба да јадат бидејќи имаат проблеми со дишењето. Обидете се да го вшмукате носот на бебето пред да се обидете да доите или да го доите со шише. Дополнувањето со вода или формула е непотребно за доените бебиња. Ако на бебето му е тешко да се храни на дојка, измолзувањето на мајчино млеко во чаша или шише може да биде опција.
- Ацетаминофен или ибупрофен (ако се работи за дете постаро од 6 месеци) за помош при ниски трески. Секогаш избегнувајте аспирин и лекови за кашлица и настинка.
Имајте на ум, децата и возрасните може да добијат РСВ повеќе пати — дури и во текот на една сезона. Меѓутоа, честопати повторените инфекции се помалку тешки од првата.
Други начини да помогнете во превенција на РСВ
- Бидете во тек со вакцините. Вакцинирајте ги вашите деца редовно и вакцинирајте го целото семејство со вакцини против грип и Ковид-19. Возрасни постари од 60 години можат да добијат РСВ вакцина. И вакцинирањето со Tdap – за заштита од голема кашлица – е особено важно за бремените лица во текот на секоја бременост и за членовите на домаќинството и старателите кои се околу доенчињата.
- Ограничете ја изложеноста на вашето бебе на гужви, други деца и друштво на луѓе кои се настинати. Држете ги децата дома кога се болни и научете ги да се покриваат кога кашлаат и киваат.
- Мијте ги рацете. Исто како што правите за да спречите бактерии во секое време, користете сапун и вода и мијте ги рацете најмалку 20 секунди. Потсетете ги децата да практикуваат добра хигиена на рацете во текот на целата година.
- Без бактерии. Редовно дезинфицирајте ги предметите и површините во вашиот дом и избегнувајте да го изложувате вашето дете на чад од тутун или други супстанции.
- Хранете го вашето бебе со мајчино млеко. Има уникатни антитела за спречување и борба против инфекции.
Медицината секогаш напредува! Научниците продолжуваат да истражуваат нови опции за спречување и лекување на РСВ. Во меѓувреме, бидете спокојни затоа што повеќето луѓе добро закрепнуваат од РСВ.
(Извор: Американска академија за педијатрија)
