Пишува: Катерина Шекеровска-Димовска
katerina@pedijatar.mk
„Недостасува основна медицинска култура кај поголемиот дел од населението, резултат на што е и несигурноста, недовербата и незнаењето на справување со основните здравствени проблеми. 60-70% од прегледите во примарното и секундарното здравство се прегледи без потреба, во празно, заради течење носе, плаче, вознемирено, температура 37,2 и слично со што се краде времето на пациентите на кои вистински им е потребна медицинска помош“, вели д-р Владо Колевски, педијатар, како одговор на прашањето околу т.н. гугализација, реален проблем со кој докторите се почесто се среќаваат во својата пракса. За тоа не е потребен google, додава д-р Колевски. „Впрочем и јас не читам прирачник за летање за пилоти пред да заминам на патување со авион. Едноставно му верувам на пилотот“.
Во време на епидемија на морбили излеговте со еден прилично жесток, но јасен став: „Немојте да ги вакцинирате децата. Само оние што сакате да ви останат живи, ок?“ Ќе Ви го поставам прашањето од еден друг аспект: Сметате ли дека дел од проблемот со опаѓањето на опфатот на вакцинација во земјава во последниве години е и недоволно едуцираниот здравствен кадар, кој наместо да им ги расчисти дилемите на родителите, ги доведува во уште поголема заблуда? На што, всушност, се должи актуелната состојба?
Д-р Колевски: Во однос на едуцираноста на педијатриската фела одговорно тврдам, притоа познавајќи ги речиси сите педијатри во државава, дека нивната едукација е на врвно светско ниво и се практикува медицина базирана на докази по најновите светски трендови и протоколи. Моменталната состојба и недоверливиот однос лекар-пациент е резултат на долгогодишните катастрофални и популистички реформи во здравството кои резултираа со пад на авторитетот и угледот на лекарот на најниски гранки, а со тоа и вербата кон целиот здравствен систем, чиј стожер е медицинскиот персонал, се руши од ден на ден како кула од карти. При ваква констелација и поставеност на нештата нормално е исклучоците да станат правила и обратно.
Не се ниските температури тие што предизвикуваат болест. Престојот во затворени простории, домови, градинки, школи, игротеки, разноразни курсеви и дополнителни активности на што се сведе целото социјално живеење на детето е главна причина за зачестеноста на инфекциите и нивно брзо ширење низ детската популација
Т.н. гугализација е реален проблем со кој докторите се почесто се среќаваат во својата пракса. Каква односно колкава медицинска едукација му треба на еден човек за да може правилно да го протолкува сето она што Гугл ќе му го даде како одговор за одредена болест?
Д-р Колевски: Недостасува основна медицинска култура кај поголемиот дел од населението, резултат на што е и несигурноста, недовербата и незнаењето на справување со основните здравствени проблеми. 60-70% од прегледите во примарното и секундарното здравство се прегледи без потреба, во празно, заради течење носе, плаче, вознемирено, температура 37,2 и слично со што се краде времето на пациентите на кои вистински им е потребна медицинска помош. За тоа не е потребен google. Впрочем и јас не читам прирачник за летање за пилоти пред да заминам на патување со авион. Едноставно му верувам на пилотот.
Родителите треба да сфатат дека децата до 10-годишна возраст не апсолвираат наука, нив за правилен когнитивен психомоторен развој им треба ДЕТСТВО, игра, паѓање во кал, качување на дрво, играње криенка, валкање во прашина и тркалање во снег, нормално сето тоа во разумни граници. Еден наш професор знаеше да каже – нема мрсулави деца по улица, тоа е проблемот
Ќе го цитирам проф. д-р Јовица Угриновски, кој вели дека e најтешко да се излечи пациент којшто е здрав. Се согласувате ли со него?
Д-р Колевски: Само би се надоврзал дека најтешката дијагноза во педијатријата е sinne morbo – без болест. Тежината на самата дијагноза и одговорноста што сама по себе ја носи ја знаат оние кои тоа секојдневно го работат.
Кои заболувања кај децата се доминантни во овој период од годината? На што најмногу се жалат родителите и пациентите во вашата ординација?
Д-р Колевски: За овој период од годината е нормално да доминираат респираторната симптоматологија односно болести на горни и долни дишни патишта со компликации што ги носат сами по себе, но и останатата патологија не е исклучена.
Ниските температури ги плашат родителите. Дали и колку e препорачливо детето да престојува надвор во зимски услови?
Д-р Колевски: Не се ниските температури тие што предизвикуваат болест. Престојот во затворени простории, домови, градинки, школи, игротеки, разноразни курсеви и дополнителни активности на што се сведе целото социјално живеење на детето е главна причина за зачестеноста на инфекциите и нивно брзо ширење низ детската популација. Треба и родителите да сфатат дека децата до 10-годишна возраст не апсолвираат наука, нив за правилен когнитивен психомоторен развој им треба ДЕТСТВО, игра, паѓање во кал, качување на дрво, играње криенка, валкање во прашина и тркалање во снег, нормално сето тоа во разумни граници. Еден наш професор знаеше да каже – нема мрсулави деца по улица, тоа е проблемот 🙂
Најтешката дијагноза во педијатријата е sinne morbo – без болест. Тежината на самата дијагноза и одговорноста што сама по себе ја носи ја знаат оние кои тоа секојдневно го работат
Што треба да се преземе доколку детето има упорна кашлица која не поминува подолг период?
Д-р Колевски: Доколку кашлицата перзистира подолг период (7-10 дена) детето секако треба да се јави на педијатар, кој врз основа на клиничкиот преглед и/или дополнителни лабораториски анализи ќе го лекува и советува. Девет од десет респираторни инфекти во детска возраст се од вирусна етиологија што значи не изискуваат антибиотска терапија, така што апелирам на разумна употреба на антибиотици.
Како да се разликуваат болките при растење од другите посериозни болки кај детето и во кој период се тие најприсутни? Што е карактеристично за нив и како да им се помогне на децата?
Д-р Колевски: Болките при растење се карактеристични за време на пубертет (интензивен раст) период во кој мускулниот раст не е во состојба да го прати коскениот раст кој е побрз, заради што сликовито кажано мускулот се истега и предизвикува болки во пределот на припоите особено на долгите коски и таквата болка не се поврзува со некаква надворешна траума. Разумно користење на аналгетици и физички активности се препорачуваат.
