ПИШУВА:
Катерина Шекеровска-Димовска
katerina@pedijatar.mk
Зошто плаче бебето, дали доволно цица, дали има доволно млеко, кога ќе падне папокот, широк повој за и против, болни брадавици, преполни гради се најчесто поставуваните прашања и дилеми од страна на родителите во првите денови, па и недели од пристигнувањето на новороденчето во домот, објаснува Весна Диневска, патронажна сестра (Здравствен дом Скопје)
Како функционира патронажната служба во услови на пандемија со коронавирус, кои се советите кога станува збор за новороденчињата, а се поврзани со заштитните мерки од COVID-19, на што треба родителите да обрнат најголемо внимание и кога да ја очекуваат првата посета од патронажната сестра. „Откако ќе добиеме дата на раѓање за новороденчето, ја контактираме мајката и договараме посета. Тоа е обично вториот-третиот ден по излегување од болница. Во домот, првично го разгледуваме родилното картонче на бебето и отпусната листа на мајката. Врз основа на тие податоци ги насочуваме советите и препораките. Потоа, вршиме преглед на мајката, а следно е преглед на бебето, почнувајќи од главата, па очи, уста, кожа, папок, гениталии“, додава сестра Диневска.
Сестра Весна, како изгледа Вашиот работен ден во услови на пандемија со коронавирус? Во што се разликува од претходно?
Диневска: Имајќи ja предвид оваа состојба на паника, страв за личното и колективното здравје, како и во секој сегмент на секојдневното живеење и работење, така и ние моравме да ја прифатиме оваа состојба, и да се прилагодиме на неа. Она што е различно од претходно е дека сега повеќе контактите со мајките ги остваруваме телефонски, со давање совети и препораки во текот на целиот ден. Остваруваме посети во домовите со претходно договарање и секако со сите мерки на заштита.
Кои се Вашите совети кога станува збор за најмалите, а се поврзани со заштитните мерки од COVID-19? Што треба да знаат родителите во ваква ситуација и на што да обрнат најголемо внимание?
Диневска: Кога станува збор за најмалите во оваа ситуација речиси да не се разликува од претходните наши совети:
- Бебето да биде во посебна просторија (чиста, осветлена, проветрена), со почесто пребришување и дезинфекција на површините;
- Миење на рацете – пред и по секоја манипулација со бебето (хранење, доење, пресоблекување, негување);
- Да се ограничи бројот на лицата кои ќе бидат околу бебето, секако, тоа се мајката и таткото, а другите членови да помагаат околу домаќинството, а ако сепак, е потребна нивната помош, лицата да користат заштитна маска и сите други мерки на заштита;
- Ако имаат други дечиња, препорака е над двегодишна возраст носење на заштитнa маска и често миење на рачињата;
- Доколку е мајката Ковид + препораките се дека може да го дои бебето со заштитна маска и хигиена на раце;
- Ограничување на посетите од роднини и пријатели (групни собирања околу родителите и бебето);
- Чести прошетки на отворено во претпладневните и попладневните часови;
- Барање на стручни совети од матичниот лекар или патронажна сестра кога им е потребно, БЕЗ НЕПОТРЕБНИ ПОСЕТИ ВО ЗДРАВСТВЕНИТЕ ИНСТИТУЦИИ.
ЈА ПОТСЕТУВАМЕ МАЈКАТА ДА ЗАПОЧНЕ СО ДОДАТОК НА Д3+К И
ДХА ОМЕГА МАСНИ КИСЕЛИНИ ОД 2. НЕДЕЛАВрз основа на прегледот даваме совет за нега на кожа, бањање, тоалета на папок, облекување и широк повој. Доколку е потребно и практично покажуваме. Потоа го поставуваме бебето за доење и следиме како цица. Ја потсетуваме мајката да започне со додаток на Д3+К и ДХА Омега масни киселини од 2. недела и важноста за секојдневно давање
Доаѓањето на патронажната сестра се очекува со нетрпение во домот на новороденчето, а Вашите совети и препораки се особено драгоцени кога родителите за првпат се наоѓаат во таа улога. Како всушност се одвива Вашата прва посета и дали може родителите да Ви се обратат и понатаму доколку имаат некакви нејаснотии?
Диневска: Откако ќе добиеме дата на раѓање за новороденчето, ја контактираме мајката и договараме посета. Тоа е обично вториот – третиот ден по излегување од болница. Во домот, првично го разгледуваме родилното картонче на бебето и отпусната листа на мајката. Врз основа на тие податоци ги насочуваме советите и препораките. Потоа, вршиме преглед на мајката кој опфаќа:
- преглед на дојка, нега на дојка, воспоставена лактација, позиции за доење, потреба за измолзување и укажуваме на важноста и предноста на доењето;
- тоалета на рана (епизиотомија или царски рез);
- даваме совети за исхрана на мајката која треба да биде избалансирана, имено, внес на повеќе течности и витамини;
- одмор на мајката.
Следно, вршиме преглед на бебето, почнувајќи од главата, па очи, уста, кожа, папок, гениталии. Врз основа на прегледот даваме совет за нега на кожа, бањање, тоалета на папок, облекување и широк повој. Доколку е потребно и практично покажуваме. Потоа го поставуваме бебето за доење и следиме како цица. Ја потсетуваме мајката да започне со додаток на Д3+К и ДХА Омега масни киселини од 2. недела и од важноста за секојдневно давање.
На крајот на посетата се договараме за следната средба, која најчесто е по паѓањето на папокот, а за останатите посети се договараме тогаш и им даваме можност во меѓувреме да не контактираат секогаш кога имаат некакво прашање или дилема.
Во првиот месец 70-80% од мајките ексклузивно дојат, а во вториот триместар до 60%. Генерално, бројките можеби се поинакви. Вештачката формула го олеснува процесот, и мајките кои се соочуваат со проблем при доењето многу често се одлучуваат за формулата како замена за храна. Препораките од УНИЦЕФ се ексклузивно доење до 6 месеци (без додатоци на други течности дури ни вода), се разбира и ние се придржуваме до тие препораки. Посебно сме среќни кога ќе и помогнеме на мајката и ќе го оддржиме доењето, за нас ова е најголем успех
За повеќе информации за нега, исхрана, вакцинација, развојни патокази им предлагаме пишани публикации („Водич за родители“ достапен на македонски и албански, брошури, вебстраната на Фејсбук), кои се резултат на практично искуство од патронажните посети и публикации на стручни лица.
Кои се најчестите проблеми и дилеми со кои се соочуваат родителите во првите денови, недели по пристигнување на бебето во домот?
Диневска: Најчесто поставувани прашања и дилеми се зошто плаче, дали доволно цица, дали има доволно млеко, кога ќе падне папокот, широк повој за и против, болни брадавици, преполни гради и многу други.
Бебињата најчесто плачат од некоја причина, но тоа не секогаш е поврзано со храна. Мокри пелени, болка во меше, несоодветна облека, потреба од допир и внимание исто така може да предизвика плачливост кај бебето. Доколку се задоволени овие потреби, а бебето продолжува да плаче, ги охрабруваме родителите да нè контактираат за помош. Во некои случаи потребно е и консултација со лекар.
Доењето не само што ги задоволува нутритивните потреби на бебето, туку создава и емотивна врска помеѓу мајката и бебето. Од Вашето досегашно искуство, дали мајките сакаат да дојат или ја преферираат вештачката формула? Каков е трендот на доење кај нас?
Диневска: Од лично искуство, во првиот месец 70-80% од мајките ексклузивно дојат, а во вториот триместар до 60%. Генерално, бројките можеби се поинакви. Вештачката формула го олеснува процесот, и мајките кои се соочуваат со проблем при доењето многу често се одлучуваат за формулата како замена за храна. Препораките од УНИЦЕФ се ексклузивно доење до 6 месеци (без додатоци на други течности дури ни вода), се разбира и ние се придржуваме до тие препораки. Посебно сме среќни кога ќе и помогнеме на мајката и ќе го оддржиме доењето, за нас ова е најголем успех.
Што би им порачале, што би ги советувале родителите кои овие денови добиле принова во своето семејство?
Диневска: Драги родители, родителството е процес во кој постојано се стекнуваме со нови искуства и знаења, а овој процес бара трпение, упорност и стручна помош кои ќе му помогнат на вашето дете среќно да расте и развива.
Емотивната врска е значаен фактор за физичкиот, психичкиот и интелектуалниот развој на детето. Оваа врска го одредува развојот на личноста на детето и неговото доживување на самото себе, како и доживувањето на себе во однос на светот.
