Ентеровируси и пареховируси се имиња за две групи на вируси кои се многу распространети во светот. Најчесто циркулираат во колективи и лесно се пренесуваат од човек на човек преку близок контакт, кашлање, кивање или преку заразени предмети и површини. Иако може да заразат лица од сите возрасти, тие најчесто се појавуваат кај деца и во средини каде што има многу контакти, како градинки и училишта.
Инфекцијата може да помине целосно без симптоми или да предизвика лесни знаци на настинка и гастроинтестинални тегоби, но во некои случаи може да доведе и до потешки заболувања, особено кај бебиња и мали деца. Одредени подвидови на овие вируси се поврзани со сериозни здравствени состојби, вклучувајќи воспаление на мозочните обвивки (менингитис), проблеми со дишењето или дури и нарушувања во работата на мускулите и нервниот систем.
Ентеровирусите и пареховирусите можат да циркулираат во текот на целата година, но почесто се појавуваат кога времето е топло. Условите во тој период, како што се почести активности на отворено, собирања и блиски контакти меѓу децата, овозможуваат овие вируси полесно да се шират. Сепак, бројот на случаи обично достигнува врв во рана есен. Тоа се случува затоа што:
- Децата се враќаат во училиште или градинка, каде што поминуваат повеќе време во затворен простор и во близок контакт со други деца.
- Промените во времето (топли денови, но постудени утра и вечери) ги прават децата почувствителни на инфекции.
- По летниот распуст, рутините на децата може да се сменат, што понекогаш го ослабува имунолошкиот систем.
- Во есен почнуваат да циркулираат и други чести вируси, кои можат да се совпаднат со ентеровирусните и пареховирусните инфекции.
Одредени видови на овие вируси се поврзани со потешки заболувања кај новороденчиња и мали деца. Два примери се ентеровирус D68 и пареховирус A3. Лекарот може да побара лабораториски тестови за да утврди кој вирус ја предизвикува болеста во случај на потешка клиничка слика.
Ентеровирус D68 се пренесува кога заразено лице кашла или кива, или кога ќе допре предмети или површини без претходно миење раце. Иако возрасните исто така можат да се заразат, најчесто заболуваат децата
Најдобар начин да го заштитите вашето дете е превенцијата, односно избегнување на контакт со вирусот. Ова може да се постигне со:
- Редовно чистење и дезинфекција на предмети и површини што детето често ги допира, како играчки, маси, кваките и телефони.
- Избегнување блиски контакти со лица кои се болни или имаат симптоми на настинка и кашлица.
- Често миење раце со сапун и вода и учење на детето на оваа важна навика од мали нозе.
Ентеровирус D68
Ентеровирус D68 се пренесува кога заразено лице кашла или кива, или кога ќе допре предмети или површини без претходно миење раце. Иако возрасните исто така можат да се заразат, најчесто заболуваат децата.
Многумина, особено возрасни, може да немаат симптоми или да имаат само лесни. Симптомите може да бидат:
- Течење на нос.
- Кивање.
- Кашлица.
- Болки во телото и мускулите.
Потешки симптоми може да вклучуваат:
- Свиркање во градите (визинг).
- Потешкотии со дишењето.
Кај деца со астма, инфекцијата со ентеровирус D68 може да предизвика сериозни проблеми со дишењето. Во ретки случаи, инфекцијата со ентеровирус D68, а во некои делови на светот и со сродниот ентеровирус 71, може да доведе до нарушувања во работата на мускулите. По инфекцијата, одредени мускули може нагло да ослабнат или да престанат да функционираат.
! Ако вашето дете има свиркање во градите или потешкотии со дишењето кои не се подобруваат со лекови, веднаш побарајте медицинска помош. Исто така, веднаш реагирајте ако забележите слабост на екстремитетите или други мускулни проблеми, особено во рок од две недели по настинка
Состојбата на парализа што понекогаш се јавува по инфекција се нарекува акутен флакциден миелитис (AFM). Ова е ретка, но сериозна болест која влијае на нервниот систем и предизвикува нагло ослабување или губење на функцијата на мускулите. Најчесто се зафатени мускулите на рацете и нозете, но може да бидат опфатени и мускулите на лицето или грлото, што може да предизвика потешкотии со дишење, голтање или говор. Симптомите обично се појавуваат во рок од неколку дена до две недели по првата инфекција, а состојбата може да се развие брзо.
Инфекцијата со пареховирус A3 може да предизвика потешка болест, најчесто кај бебиња под 12 месеци
Веднаш јавете се кај лекар ако вашето дете имало настинка во последните 10 дена и потоа развие:
- Треска.
- Главоболка.
- Болка во грбот или во раката/ногата.
- Ненадејна слабост на лицето или вратот, или падната страна на лицето/капак на окото.
- Нов проблем со одење.
- Тешкотии при користење на раката.
- Проблеми со голтање, говор или дишење.
Пареховирус A3
Пареховирус A3 се пренесува на ист начин како ентеровирус D68. Повеќето луѓе имаат поминато инфекција со некој вид на пареховирус до 5-годишна возраст. Инфекцијата може да помине без симптоми, или со симптоми слични на настинка: треска, главоболка, воспалено грло или замор.
Кај деца со астма, инфекцијата со ентеровирус D68 може да предизвика сериозни проблеми со дишењето. Во ретки случаи, инфекцијата со ентеровирус D68, а во некои делови на светот и со сродниот ентеровирус 71, може да доведе до нарушувања во работата на мускулите
Инфекцијата со пареховирус A3 може да предизвика потешка болест, најчесто кај бебиња под 12 месеци. Тешки симптоми можат да вклучуваат:
- Висока температура кај бебиња под 6 месеци.
- Осип на целото тело.
- Интензивно црвени дланки и стапала.
- Тешкотии со дишењето.
- Симптоми на сепса: многу брзо дишење, многу брз пулс, помалку мокри пелени, тешко будење или конфузија.
- Напади (конвулзии).
- Отекување на обвивките на мозокот и рбетниот мозок (менингитис).
Лекување
Нема специфичен лек за ентеровирус D68, акутен флакциден миелитис или тешка инфекција со пареховирус A3. Но, лекарите можат да помогнат со поддржувачка терапија, лекови или хоспитализација ако е потребно.
Веднаш побарајте лекарска помош ако:
- Вашето дете има проблеми со дишењето.
- Забележите мускулни проблеми.
- Вашето дете под 3 месеци има температура над 38 °C,
- Вашето дете кое е старо од 3 до 6 месеци има температура над 38,9 °C,
- Температура над 40 °C.
- Симптомите не се подобруваат по неколку дена или се влошуваат.
Превенција
Нема вакцина против ентеровирус D68 или пареховирус A3. Но можете да го заштитите вашето дете и да спречите ширење на инфекцијата со:
- Често миење на рацете со сапун и вода.
- Избегнување допирање на очи, уста и нос.
- Избегнување близок контакт со болни лица.
- Покривање на устата со марамче или со лакт при кашлање и кивање.
- Чистење и дезинфекција на површини што често се допираат (кваките, огради на скали, играчки).
- Останете дома кога вие или вашето дете сте болни, за да не се пренесе инфекцијата на другите.
Ако вашето дете има астма:
- Ажурирајте го планот за лекување на астма.
- Информирајте ги негувателите и наставниците како да помогнат при напад.
- Осигурете се дека детето редовно ги зема препишаните лекови.
- Вакцинирајте се против грип.
Ако вашето дете има свиркање во градите или потешкотии со дишењето кои не се подобруваат со лекови, веднаш побарајте медицинска помош. Исто така, веднаш реагирајте ако забележите слабост на екстремитетите или други мускулни проблеми, особено во рок од две недели по настинка, советуваат експертите од Мајо клиника.
