ПИШУВА:
Прим. д-р Ферит Муча
педијатар
♦♦♦♦♦♦♦
Што е имунизација?
Имунизацијата е постапка со која се овозможува заштита од заразни болести. Придобивките од вакцинирањето на глобално ниво се огромни. Имунизацијата спасува повеќе од 2 до 3 милиони животи годишно низ целиот свет. Имунизацијата е најдобар начин за заштита на децата од тешки болести коишто можат да предизвикаат и смрт. Докажано е дека имунизацијата го штити поединецот, но и целата заедница.
Со внесување на вакцината во организмот на детето се предизвикува природен начин на заштита, со создавање на одбранбени антитела и клетки. Ако во текот на животот детето се зарази со болеста за која е вакцинирано, стекнатата отпорност по вакцинацијата ќе го заштити од тешка болест и компликации.
Доколку детето во тек на целиот живот не дојде во контакт со предизвикувачите на тешки заразни заболувања, нема да му се случи ништо. Но, ако биде изложено на која било од овие болести, сигурно ќе се разболи, при што се можни компликации и смртен исход. Важно е да се знае дека болеста сигурно ќе се пренесе на децата и возрасните во околината (на тие што не се вакцинирани или не ја прележале болеста). Тоа значи епидемија со непредвидлив број на смртни исходи
Историски гледано светот познава бројни епидемии на различни заболувања коишто однеле огромен број на жртви, најголем од нив деца. Тоа било резултат на немањето колективен имунитет кон причинителите на епидемиите. Денес живееме во време кое нуди можност да се заштитиме од многу заболувања кои се предизвикани од микроорганизми, а можат да доживеат епидемиски карактер доколку популацијата не биде соодветно имунизирана.
Состојбата со вакцинацијата во Македонија
Последниве години се забележува тренд на опаѓање на опсегот на вакцинација особено за МРП (морбили, рубеола и паротит) во урбаните средини, што се должи на повеќе фактори:
-
постоењето на антивакциналните движења коишто се доста активни на социјалните мрежи,
-
недовербата на населението во јавно-здравствените политики,
-
нетранспарентноста за начините на набавка и квалитетот на вакцините кои се користат,
-
влијанието на информациите добиени од непроверени и непрофесионални извори кои се лесно достапни до родителите. Информацијата дека постои одредена поврзаност помеѓу вакцината против МРП и аутизмот, исто така, беше причина за пад на опфатот со оваа вакцина. Иако се покажа дека била лажна, паниката која ја предизвика беше причина за пад на опфатот со оваа вакцина и причина за неколку епидеми од мали сипаници кај нас, а и во светот. Не постои научен доказ за поврзаноста помеѓу МРП вакцината и аутизмот.
Зашто е неопходна вакцинацијата на децата?
-Вакцините го заштитуваат детето од тешки заразни заболувања, но во исто време ги штитат нивните најблиски и пошироката заедница.
-Високиот опфат на имунизација кај децата создава колективен имунитет, спречува појава на заразни заболувања во епидемиска форма.
За таа цел постои календар за вакцинација. Во Р. Македонија децата бесплатно се вакцинираат и со закон е предвидена задолжителна имунизација против Хепатитис б (жолтица тип б), туберкулоза, полиомиелитис (детска парализа), дифтерија, голема кашлица (пертусис), мали сипаници (морбили), рубеола (црвенка), паротитис (заушки), инфекции од х. инфлуенца тип Б, инфекции со ХПВ (хуман папилома вирус).
Пред секое вакцинирање, детето задолжително се прегледува. Детето треба да биде здраво и во добра општа состојба.
Кога да се одложи вакцината?
-
Тешка реакција на претходна доза на вакцина;
-
Тешка форма на алергија;
-
Ослабен имунолошки систем;
-
Примање на крв или крвни деривати.
Врз основа на податоците добиени од родителите и прегледот на детето, лекарот ќе одлучи дали детето ќе се вакцинира.
Со внесување на вакцината во организмот на детето се предизвикува природен начин на заштита, со создавање на одбранбени антитела и клетки. Ако во текот на животот детето се зарази со болеста за која е вакцинирано, стекнатата отпорност по вакцинацијата ќе го заштити од тешка болест и компликации
Какви реакции може да се појават по примањето на вакцината?
По вакцинирањето детето може да добие температура во наредните 24 часа, па затоа треба да проверите и во случај да има температура да му се даде препишана доза на антипиретик. Детето може да биде и вознемирено, да плаче, а кај некои да има и поспаност. Конкретно кај МРП вакцината втората недела по приемот на вакцината детето може да добие благ осип на лицето и телото, лесно зголемени лимфни жлезди на вратот, краткотраен скок на температурата. Овие реакции не треба да загрижуваат, бидејќи се минливи.
Доколку од оправдани причини се пропушти редовниот термин, вашиот педијатар ќе препорача кога да се продолжи со имунизацијата.
Дали вакцините се 100 проценти ефикасни?
Докажано е дека вакцините се доста ефикасни. Но иако не нудат 100 процентна заштита, дури и ако дојде до заболување, детето кое е вакцинирано ќе има многу полесна клиничка слика од детето кое не ја примило соодветната вакцина.
Што ќе се случи ако детето не се вакцинира?
-Дококу детето во тек на целиот живот не дојде во контакт со предизвикувачите на тешки заразни заболувања, нема да му се случи ништо.
-Но, ако биде изложено на која било од овие болести, сигурно ќе се разболи, при што се можни компликации и смртен исход.
-Важно е да се знае дека болеста сигурно ќе се пренесе на децата и возрасните во околината (на тие што не се вакцинирани или не ја прележале болеста). Тоа значи епидемија со непредвидлив број на смртни исходи.
-Затоа сите деца мора да се вакцинираат. Евентуалната одлука за невакцинирање на детето родителите ја носат на сопствена одговорност.
И, на крај, сите ќе се согласиме дека и родителите и здравствените работници имаат иста цел, а тоа значи децата да пораснат здрави, среќни и задоволни.
♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦
ПОВЕЌЕ ОД ИСТИОТ АВТОР, ПРИМ. Д-Р ФЕРИТ МУЧА:
