ПИШУВА:
Д-р Олег Корењ
детски невролог
♦♦♦♦♦♦♦
Одамна имам намера да ги споделам со вас моите забелешки за можните последици од интензивната употреба во најрана возраст на разни уреди со екран: ТВ, компјутери, таблети, паметни телефони. Веднаш да се оградам и да кажам дека овде ги изнесувам само своите забелешки врз основа на искуството. Тоа може да се сфати како заплашување од незнаење – и тоа имав можност да го слушнам. Сепак, ми се чини дека сè се вклопува и полека доаѓа на своето место…, пренесува „Атма“.
Мојата работа ми налага секојдневно да се сретнувам со деца со помали или поголеми пречки во развојот. Веќе пет години, како по правило, се сретнувам со истиот проблем – деца кои во просек со три години практично не зборуваат. Однесувањето на овие деца е слично на однесувањето на децата со аутизам. Заедничко им е тоа што кога имале околу една година им дале паметни телефони, односно таблети!
Не престанувам да се прашувам: дали е можно во „спектарот“ да се наиде на ситуации со механизам кој би можел да се окарактеризира како „псевдоаутизам“?
Овие деца практично целото свое слободно време го минуваат со тие уреди, буквално живеат во нив. Од тоа страда фацијалната експресија (мимика на лицето), насочување на погледот (контакт со очи) и емотивната сфера. Обидот од детето да го земете уредот, кај него предизвикува крајно негодување и агресија. Говорот, по правило, не се развил или е рудиментарен.
Комуникацијата со околината, со реалниот свет е очигледно лоша… Знаејќи колку е лесно да се помешаат причината и последицата, не исклучувам дека некои од овие деца се начелно аутистични, и дека преокупацијата со гаџети е едноставно една од варијантите на стереотипното однесување… Сепак, следува една од пократките приказни.
„Девојче, 1 година и 3 месеци старо, живее во Њујорк. Внимание привлекува тоа што не се одзива и не реагира на вербални барања. Нема развиена соодветна мимика и гестикулација. Неколку месеци порано не било толку лошо. Детето плескало со рачињата, мавтало па-па. Специјалистите се посомневале на нарушување од аутистичен спектар… Добив голем број на видеоснимки со епизоди од животот на детето.
Овие деца практично целото свое слободно време го минуваат со тие уреди, буквално живеат во нив. Од тоа страда фацијалната експресија (мимика на лицето), насочување на погледот (контакт со очи) и емотивната сфера. Обидот од детето да го земете уредот, кај него предизвикува крајно негодување и агресија. Говорот, по правило, не се развил или е рудиментарен
Се започнало околу 7-8 месеци кога детето почнало да јаде во столче за хранење, пред вклучен телевизор. Ајде да продолжиме понатаму: на една година, девојчето практично целото слободно време го минувало пред некаков екран. Родителите го послушаа мојот совет и ги скрија сите гаџети од детето. Како што се очекуваше, во првите денови тие забележале раздразливост кај девојчето, хистерија и агресија, било тешко да се нахрани. Но… Се вратија контактот со очите и покажувањето со рачето! Тргнаа на терапија.
И тоа како го разбирам двоумењето и субјективноста на проценката дадени на далечина… Но, сеедно, не престанувам да се прашувам: дали е можно во „спектарот“ да се наиде на ситуации со механизам кој би можел да се окарактеризира како „псевдоаутизам“?
