Пишува: Катерина Шекеровска-Димовска
katerina@pedijatar.mk
„Улогата на педијатарот во примарната здравствена заштита е доста значајна – тој ја прати целата динамика на раст и развој и психофизичко напредување на детето. За секое отстапување педијатарот е тој што го дава „првиот сигнал“ дека нешто мора да се преземе. Ние сме тие што треба да водиме голема грижа“, вели д-р Илбер Кокале, педијатар. Неговото долгогодишно искуство покажува дека педијатарот не само што е битен во првата фаза на детскиот развој, туку е битен и во периодот на пубертет и адолесценција, и значајно може да влијае врз формирање на личноста на детето.
Првата посета на педијатар со новороденчето е средба полна со неизвесност, особено за родителите. Кога треба да се донесе бебето на прв детален преглед (секако, после оној во родилиштето) и од што се состои истиот?
Д-р Кокале: Вистина е дека новороденото уште во родилиште е во контакт со педијатар, кој има голема улога и треба да биде присутен не само во ситуациjа на оперативен зафат (sectio cesarea) туку и при најнормално породување, затоа што уште во тој момент педијатарот игра значајна улога за неговото здравје со одредување на Апгар-скорот.
Улогата на педијатарот во примарната здравствена заштита е доста значајна затоа што тој ја прати целата динамика на раст и развој и психофизичко напредување
Првата средба со педијатарот во амбуланта е од големо значење затоа што се добиват првите упатства и поддршка на мајката за начинот на однесување со новороденчето, начинот на доење, упорноста да се дои затоа што првите денови се прават големи пропусти во врска со доењето, па дури и големи породилишта прават доста пропусти давајќи им на бебињата разни формули, со што уште од старт некои мајки се доведуваат во голема заблуда. Во првиот месец се потребни минимум 2-3 прегледи, кога освен доењето се даваат упатства околу хигиената, антирахитична профилакса, повивање, оптимална собна температура, грчеви во стомакот и започнување на редовна имунизација.
Која е динамиката на прегледи во текот на првата година од животот?
Д-р Кокале: Динамиката на прегледи во првата година од животот е дали имаме добро здравје, психофизичкиот развој кога треба да заодува, да прозбори, се прават систематски прегледи во советувалиште, служби кои скоро во многу градови и не постојат, а се многу важни за првата година од животот на секое дете до 6 месеци, да се направи една анализа на крвна слика, ехо на колкови и редовна имунизација по календар за вакцинација.
Првата година е особено битна и најдинамична во однос на растот и развојот на детето, во поглед на неговиот моторен, интелектуален и социјален напредок. Педијатарот е тука за да ги насочи родителите, да ги советува, да се грижи за правилната исхрана и се друго што е поврзано со развојот на детето. Која е, всушност, улогата на педијатарот во примарната здравствена заштита?
Д-р Кокале: Улогата на педијатарот во примарната здравствена заштита е доста значајна затоа што тој ја прати целата динамика на раст и развој и психофизичко напредување. За секое отстапување педијатарот е тој што го дава „првиот сигнал“ дека нешто мора да се преземе, некоја мерка за да не губиме време додека родителите се двоумат, ние сме тие што треба да водиме голема грижа. Во денешно време е доста подигната здравствената култура на секоја мајка околу многу прашања, за што голема улога игра самата цивилизација, медиумите и медицинскиот портал, како што е Педијатар.мк, кој е близок до секоја мајка и е за поздравување.
Во првиот месец од животот се потребни минимум 2-3 прегледи, кога освен доењето се даваат упатства околу хигиената, антирахитична профилакса, повивање, оптимална собна температура, грчеви во стомакот и започнување на редовна имунизација
Секое отстапување од нормалните рамки претставува причина за загриженост кај родителите. Кога треба да се вклучи алармот?
Д-р Кокале: Децата се многу осетливи и на секоја временска промена реагираат различно, како и на инфекциите, алергиите, разликите во температурата… Поради тоа треба да се внимава на овие ситуации и каква било манифестација, на пример, покачена телесна температура, повраќање или пролив мора да се реагира затоа што брзо доаѓа до компликации и затоа улогата на педијатарот е од големо значење.
Времињата се менуваат, сега имаме модерни родители, го имаме и д-р Гугл. Доаѓаат ли родителите со однапред подготвени прашања кај Вас и што најчесто ги советувате?
Д-р Кокале: Како што рековме голема улога играат и медиумите, но имаме и такви ситуации кога мајките сугерират свои ставови околу исхраната или актуелно е и прашањето околу вакцинирањето. Но, пак, улогата на педијатарот е многу значајна затоа што тој треба со своето знаење и умеење да ги минимизира овие пропусти.
Кои се препораките за посета на педијатар после првата година? Треба ли децата редовно да се носат на систематски прегледи или посетата се одвива по потреба?
Д-р Кокале: Како што кажав, првата година е многу голем ангажман како за мајката, семејството, а и за педијатарот, но голема е обврската и во следните години, па затоа се закажани и систематски прегледи во 3-та и 5-та година и пред поаѓање на училиште (првачиња). Ние во примарното здравство овие деца ги водиме по програмите таканаречени „цели“ како превентивни мерки и од тука се детектират деца со проблеми. Овде би сакал да напоменам дека во нашиот здравствен систем повторно треба да се формираат службите како што е советувалиштето, што е од голем интерес за националната програма на нашата држава.
Постпородилната депресија кај мајката може да биде дополнителен проблем. Дали и колку педијатарот е обучен да делува во ваков случај, да го детектира проблемот и да препорача посета на специјалист, имајќи ја предвид сензитивноста на состојбата на мајката која се рефлектира врз целото семејство?
Д-р Кокале: Во ваква ситуација состојбата на мајката многу делува и на здравјето на детето и на целото семејство, но со самото ангажирање на педијатарот и широкото семејство, мислам дека може да се помогне. Сме имале и такви ситуации, па поради тоа со инкорпорирање на сите служби во интерес и на детето и мајката – можеме и треба да помогнеме.
Педијатарот е сојузник на родителите. Неговото значење е особено битно во првата фаза на детскиот развој, но не е помалку битно ниту во периодот на пубертет и адолесценција. Каква е улогата на педијатарот во формирањето на личноста на детето?
Д-р Кокале: Улогата на педијатарот во формирањето на личноста на детето е од различен карактер. Ако се работи за еден педијатар како оформена личност мислам дека може да се придонесе во формирањето на личноста на детето. Овој проблем од година во година зема поголем замав, но во целото општество треба да се подигне свеста за иднината на младите, големо е значењето на семејството, општеството, околината, социо-економските услуги, но улогата на доктор педијатар може да придонесе да се стабилизира состојбата на младите затоа што кога тие пред себе имат една личност што се грижи за нивната здравствена состојба и имаат доверба во тој доктор, наше искуство е дека можеме да имаме голема улога врз нивната личност. Затоа сите заедно треба да се грижиме за нашата младина, бидејќи тие се нашата иднина.
