ПИШУВА:
М-р Светлана Трнинкова
Мастер логопед, дипломиран специјален реедукатор – олигофренопедагог
♦♦♦♦♦♦♦
Најчестите причинители на афазиите – губење на способноста на говор кој веќе е стекнат и формиран во денешно време и за жал и кај се помладата попупација се мозочните инсулти. Не се занемарувачки и трауматските повреди на мозокот како и голем број на тумори од различно потекло. Во почеток кај тешките мозочни крвавења се јавува глобалната афазија и како се повлекуваат симптомите и пациентот се рехабилитира се јавуваат специфичните афазии во зависност од тоа кој дел од мозокот е зафатен.
Еден од многу значајните симптоми и проблем кој треба да се третира пред афазиите е токму проблемот со голтањето и заостанување на болуси – храна и обилна саливација и неможност на голтање на течност. Ова се големи потешкотии и за пациентот, но и за блиските кои се грижат околу него. Кога се почнува со третман на потешкотиите во голтањето и треба да се побара помош од логопед – е времето кога пациентот ќе е во можност да седи, во почеток на рехабилитацијата, па нека е тоа и со помош. Доаѓаат кај специјалист логопед со упат од невролог или оториноларинголог. Пациентот кажува дека има отежнато голтање, џвакање, изменет вкус, неконтролирана саливација, и многу често ќе каже дека во текот на ноќта осеќа дека плунката му протекува преку усните неконтролирано.
За нас како логопеди, но и за пациентот и за самиот третман е многу значајно да биде правилно ориентиран во простор и време и да разбира извршување на едноставни наредби како едносложни, двосложни или тросложни наредби. На самиот почеток кога ќе дојде на скрининг кај логопедот и кога како тест метода ќе му се даде 90 мл вода, ќе се види дали ќе се закашла во текот на пиењето на водата и дали ќе дојде до промена на квалитетот на гласот или не се менува. Како за информација на пошироката јавност, многу од овие пациенти имаат слабост на n. facialis и тоа кај m. orbukularis oris и m. bucinator. Во превод значи не може на даден вербален налог да ги надува образите и затоа има и потешкотии во голтањето. Често се приметува и асиметрија на аглите на усните, што е уште една потешкотија во самиот чин на голтање.
Кога ќе се направи скрининг на пациентот и ќе се види дека има дисфагија, настапуваат логопедите со сет од компензаторни стратегии и маневри.
Овие специфични логопедски методи и техники се препорачуваат за подобрување на функцијата на голтањето.
Овие специфицни логопедски методи и техники ќе имаат позитивно влијание на голтањето, како и координацијата на сите мускули и органи кои учествуваат во актот на голтањето.
Како логопеди на самиот почеток вршиме и проценка на оралната праксија. Тоа се антагонистичките движења во однос на шпатула. Примери како што е буткање на јазикот на внатре итн. Ова се основни информации на препознавање и детектирање на проблемот со голтањето се со цел навремена посета на логопедски третмани за дисфагиите.
◊◊◊◊◊◊◊
