ПИШУВА:
Прим. д-р Благица Манчева
педијатар – пулмоалерголог
♦♦♦♦♦♦♦
Ако постои сомнеж дека детето реализирало близок контакт со потврден или веројатен случај на COVID-19 во претходните 14 дена од појавата на првите симптоми, важно е да се остане дома и задолжително да се контактира педијатар, кој ќе ги идентификува симптомите и доколку е потребно ќе реализира потребни тестови
Кои се првите симптоми на COVID-19?
Новата инфекција од коронавирусот може да предизвика, меѓу другото, покачена температура, кашлица и болки во мускулите. Овие симптоми можат да се јават и кај други вирусни инфекции кои се карактеристични за овој есенски период.
На што треба да се внимава
Една од задачите на родителите, со оглед на започнувањето на училишните активности, е да им ја мерат температурата на своите деца наутро пред да ги однесат на училиште/градинка.
Ова е многу важно затоа што ако имаат температура над 37,5° C – децата не треба да влезат во училницата/градинката и ќе мора да останат дома. Всушност, еден од првите знаци за аларм е покачената температура, а дете кое има температура може да има COVID-19.
Симптомите може да се појават од 2 до 14 дена по контакт со лице кое е инфицирано. Тие можат да се манифестираат со температура повисока од 37,5° C или со најмалку еден од следниве симптоми: кашлица, температура со треска, болки во мускулите, главоболка, жарење во грлото. Други поретки симптоми се гастроинтестиналните симптоми како гадење, повраќање или дијареја. Некои пациенти имаат губиток на вкус или на мирис (децата не можат да го соопштат оваа чувство). Во секој случај, температура над 37,5° C, што не паѓа со антипиретици, е првиот алармантен знак, по ова се јавува кашлицата, обично сува упорна и без катар.
Најраните симптоми на новиот коронавирус се многу слични на оние на сезонскиот грип. Кашлица, треска и болки во телото се присутни кај сите болести предизвикани од различни респираторни вируси. Меѓу другото, во периодот на сезонски грип, заразата е многу честа во училиштето/градинките, особено кај најмалите, затоа што децата се наоѓаат заедно во иста просторија доста време.
Сигурно, со почетокот на училиштето, децата ќе имаат епизоди на покачена температура и кашлица: ќе биде тешко да се каже веднаш дали е COVID-19 или некоја друга инфекција поврзана со сезоната
Општо, кај грипот се јавува наеднаш покачена температура над 38° придружена со барем еден општ симптом (малаксаност и замор, главоболка и болки во мускулите) и најмалку еден респираторен симптом (кашлица, воспалено грло и отежнато дишење). Во суштина, невозможно е да се разликуваат симптомите на COVID-19 од симптомите на грип.
Единствениот начин да се добие одредена дијагноза на COVID-19 е да се реализира брис.
Како да се однесуваме во случај на сомнителни контакти
Ако постои сомнеж дека детето реализирало близок контакт со потврден или веројатен случај на COVID-19 во претходните 14 дена од појавата на првите симптоми, важно е да се остане дома и задолжително да се контактира педијатар, кој ќе ги идентификува симптомите и доколку е потребно ќе реализира потребни тестови (брис од назофаринксот). Од суштинско значење е да се следи мрежата на контакти: соученици, наставници, секој со кого детето стапило во контакт.
Под веројатен случај мислиме:
- лице кое живее во истиот дом на некој заразен со COVID-19;
- лице кое имало контакт директен физички со некој заразен со COVID-19;
- лице кое имало контакт директен незаштитен со секрет од случај на COVID-19;
- лице кое имало контакт директно (лице в лице) со случај на COVID-19, на растојание помало од 1-2 метри и трае повеќе од 15 минути, без маска;
- лице кое било во затворена средина (на пример, училница, сала за состаноци, болничка чекална) со случај на COVID-19 најмалку 15 минути, на растојание помало од 1-2 метри без маска.
Што да прават родителите ако детето е позитивно?
Со започнување на престој училиште/градинка, може да се случи детето да има позитивен тест за новиот коронавирус. Ако се случи ова да не се паничи, и важно е да се знае времетраењето и карактеристиките на болеста КОВИД-19.
Оваа болест кај децата обично трае кратко. Ова произлегува од досегашните искуства со оваа инфекција како и фактот дека кај многу деца инфекцијата не предизвикала никакви симптоми (асимптоматска е), но и кога предизвикува болест, симптомите се обично благи или умерени како настинка, кашлица и лесно покачена температура. Доколку се присутни, симптомите имаат тенденција да исчезнат во рок од една недела до две: во просек, времетраењето на болеста е четири или пет дена.
Кашлица, треска и болки во телото се присутни кај сите болести предизвикани од различни респираторни вируси. Меѓу другото, во периодот на сезонски грип, заразата е многу честа во училиштето/градинките, особено кај најмалите, затоа што децата се наоѓаат заедно во иста просторија доста време
Меѓутоа, многу често симптомите се потценуваат и ова доведува до одложување на дијагнозата. Сигурно, со почетокот на училиштето, децата ќе имаат епизоди на покачена температура и кашлица: ќе биде тешко да се каже веднаш дали е COVID-19 или некоја друга инфекција поврзана со сезоната.
Важно е родителите да контактираат со педијатар, кој ќе ги идентификува симптомите и во зависност од нивната сериозност, ќе ги направи потребните тестови, особено брис од назофаринксот. Во нашата болница имаме тестови за детекција на најчестите вирусни инфекции во сезонава вклучувајќи го и коронавирусот. Ако на детето се дијагностицира COVID-19 болест, би требало да се проследат контактите ретроградно за да се прекине преносот. Откако детето ќе биде прегледано и реализиран брис, лекарот ќе направи проценка дали е потребна хоспитализација или детето може да се следи во домашни услови преку специјална платформа за следење на пациенти со COVID-19 инфекција која нашата болница ја има. Ако детето може да остане дома, потребни се 14 дена изолација за да може безбедно да се врати на училиште без симптоми и со негативни брисеви.
Колку време е потребно да се негативизира?
Клиничко закрепнување кај децата е многу брзо, освен во ретки случаи. Треба, сепак, повеќе време детскиот организам да се ослободи од вирусот (т.н. вирусна екскреција). Во некои случаи вирусот предизвикува многу брз имунолошки одговор кој им овозможува на децата да се ослободат од вирусот брзо. Кај други деца, имунолошкиот систем не е способен да го препознае толку брзо вирусот и нивниот имун одговор не е толку ефикасен и брз и затоа има тенденција вирусот да опстојува во телото подолго време.
Што кога децата се позитивни за новиот коронавирус, но се асимптоматски?
Постои можност децата (но и возрасните) да се асимптоматски, односно заразени од вирусот, но без никакви симптоми, а со тоа може да ја пренесат болеста на други.
Ситуацијата станува комплицирана за училиштата/градинките, место каде што децата и младите треба да седат повеќе часови во затворен простор. Да се има потенцијален извор на зараза во училницата и да не се биде способен да се идентификува, претставува ризик да се разболат сите ученици, иако оваа се ретки случаи, но не треба да се игнорираат.
Што да направиме за да се заштитиме?
Во моментов е невозможно да се откријат возрасните и асимптоматски деца, освен ако постојано се прави брис од назофаринкс.
Затоа е потребно да се обидеме да ја ограничиме инфекцијата кај децата и во исто време да им дозволиме да се вратат на училиште и на вообичаениот начин на живеење и детски игри колку што е можно побезбедно со придржување на препорачани мерки за заштита – држење дистанца, одржување хигиена на рацете, носење маски онаму каде е препорачано.
