Поголемиот дел од децата на возраст до шест години имаат одредена грда навика како цицање палец, грицкање нокти и кинење на косата, што е сосема нормална појава.
Децата не се ни свесни за своите грди навики, па не можат од нив ни да се ослободат без помош на возрасните, особено родителите. За почеток треба да се открие што детето го наведува да го прави тоа што ве загрижува и нервира, објаснуваат психолозите.
- Цицање палец
Благодарение на ултразвукот, со сигурност се знае дека бебето го цица плаецот уште додека е во стомакот на мајката. Оваа навика, повеќето од нив ја задржуваат до шестиот месец, на тоа ги наведува нагонот за цицање, но има деца кои не успеваат да ја надминат оваа фаза. Тие цицаат палец и до втората година и тоа кога се гладни, исплашени и уморни или кога им е здодевно. Но, ако оваа навика не се изгуби до четвртата година од животот, според писхолозите, треба да се побара стручна помош. Најважно е да се утврди дали детето тоа го прави затоа што е несигурно, вознемирено или исплашено.
Контрапродуктивно, сметаат стручњаците, е мачкањето на прстот со лута пиперка, сенф, солени или кисели намирници и препарати, кои би требало детето да го одвикнат од цицањето палец. Многу покорисно, сметаат тие, е да се утврди зошто детето тоа го прави и во согласност со причината, да му се помогне.
“Ако детето цица плаец затоа што му е здодевно, ангажирајте му ги рачињата, било со игра или со некоја работа, а ако тоа го прави оти е несигурно, пружете му емоционална поддршка“, нагласуваат психолозите.
- Кубење/кинење коса
Оваа навика на децата им служи за намалување на напнатоста. Тие на овој начин несвесно се враќаат во периодот кога биле мали и кога лежејќи во мајчината прегратка, ја вртеле нејзината коса. На кинење и ставање во уста на кравеите на косата, посклони се девојчињата. Ако оваа навика се јави пред шест години, поголема е веројатноста спонтано да се изгуби. Но, кинењето коса прв пат може да се појави и многу подоцна, некогаш и во периодот на адолесценција. Ако навиката е само дел од ритуал – пред спиење, не треба да се паничи, но ако често се случува и се рефлектира на косата на детето, итно треба да се побара стручна помош.
- Грицкање нокти
Грицкањето нокти е една од најчестите детски грди навики. Во раното детство еднакво е присутна и кај девојчињата и кај момчињата, а подоцна е поприсутна кај момчињата. Децата нокти грицкаат кога се вознемирени, возбудени, уплашени, а понекогаш и од досада.
“Обидете да утврдите во која ситуација го прават тоа, во чие присуство и што ги тера на тоа. Кога ќе го откриете тригерот, обрнете му внимание на детето на своите заклучоци. Кога ќе забележите дека грицка нокти, пријдете му и нежно тргнете му ја раката од уста. Седнете покрај него и гушнете го. Не го опоменувајте, нема ефект“, велат психолозите.
Поради грицкањето нокти, детето не треба да се казнува, ниту пак да се згрозувате над неговите раце.
- Непријатни тикови
Тиковите се изненадни, брзи, повторувачки и бесцелни, и во голема мера, неволни движења на мускулите или на делови на телото. Ги предизвикува силна емоционална напнатост, наследни и органски фактори. Најчесто се појавуваат на лицето, во форма на трепкање, правење гримаси, испакнување на устата и вадење на јазикот. Постојат и гласовни тикови, како што се прочистување на грлото и шмркање. Најчесто се кај деца помеѓу 7 и 11 години, повеќе машки.
“Во најголем број случаи, тригер е стресот, па затоа најважно е да се открие причината. Така ќе може да ги елиминирате или избегнувате стресните ситуации или пак да му го свртите вниманието на детето на нешто друго. И спортот може да помогне. Но, ако тиковите не се повлечат за неколку месеци и се шират на други делови или позачестено се појавуваат, консултирајте се со лекар“, порачуваат психолозите.
