ПИШУВА:
Катерина Шекеровска-Димовска
katerina@pedijatar.mk
П
едијатриските ординации во екот на летото се преполни со болни дечиња, кои по релаксирање на рестриктивните мерки поради пандемијата со Ковид-19 полека се враќаат во нормала: во градинките, на игралиштата, парковите, роденденските прослави… Сиве овие активности кои во изминатата речиси година и половина беа одложени, сега придонесуваат децата да се соочат со вируси и бактерии со кои во изминатиот период немале контакт, што доведува до т.н. заспан имунитет. Што претставува овој термин, со каква патологија се соочуваат педијатрите летово, треба ли да стравуваме од нови епидемии во наредниот период и кои се советите и препораките до родителите – дознаваме од д-р Звезда Спасовска специјалист педијатар.
Имаме разновидна патологија, како на болести специфични за овој период од годината, но уште повеќе болести предизвикани од микроорганизми кои не се карактеристични за овој период. Се сретнуваат инфекции предизвикани од пиогени стрептококи, мораксела, пнеумокок, како и веќе подзаборавениот хемофилус. Битно е да потенцираме дека инфекциите со пнеумокок кој благодарение на воведената вакцина беа со полесен клинички тек, периодов се многу поагресивни предизвикувајќи високи фебрилности, долнореспираторни инфекти и воспаленија на уши
Д-р Звезда, што претставува „заспан имунитет“ кај децата, термин кој се почесто го слушаме во последно време?
Д-р Спасовска: „Заспан имунитет“ вистина е термин кој многу често го слушаме и секојдневно го објаснуваме, одговарајќи на прашањата од родителите загрижени за своите деца кои периодов често се разболуваат. Претставува всушност едeн интересен назив за имунитетот, односно одбраната на детскиот организам, кој едноставно заборавил како треба брзо и ефикасно да се бори со микроорганизмите не дозволувајќи да се развие болест, затоа што во изминатата година немал со кого да се бори поради изолацијата и неизложеноста на вируси и бактерии, па едноставно заспал, или станал мрзелив во неговото работење.
Со каква симптоматологија се сретнувате во овој период? Се случува нешто што не е карактеристично за летните месеци, како на пример, респираторен синцицијален вирус, кој е типичен за зимскиот период…
Д-р Спасовска: Откако се ослободија рестриктивните мерки и децата се вратија во градинките, слободно почнаа да се дружат надвор на отворено, но и во нивните домови, нашите ординации почнаа да се преполнуваат со пациенти. Имаме разновидна патологија, како на болести специфични за овој период од годината, но уште повеќе болести предизвикани од микроорганизми кои не се карактеристични за овој период. Се сретнуваат инфекции предизвикани од пиогени стрептококи, мораксела, пнеумокок, како и веќе подзаборавениот хемофилус. Битно е да потенцираме дека инфекциите со пнеумокок кој благодарение на воведената вакцина беа со полесен клинички тек, периодов се многу поагресивни предизвикувајќи високи фебрилности, долнореспираторни инфекти и воспаленија на уши. Истиот впечаток се добива и за инфекциите предизвикани од моракселата, која до скоро не ја третиравме воопшто со антибиотици, но сега често сме приморани да ја лекуваме поради интензивната кашлица како резултат на долнореспораторни воспаленија.
Од особено значење е да се потенцира присуството на респираторниот синцициелен вирус периодов кој е неспецифичен за овој дел од годината, кај поголемите деца манифестиран со гушоболка, гребење во грло, фебрилност, носна секреција, додека кај доенчињата со бронхиолит, пропратен со тешко дишење, свирење во градите, фебрилност кои поради тежината на клиничката слика се причина за чести хоспитализаци
Имунитетот не се стекнува за еден ден… не се стекнува дома… со пиење на витамини и имуномодулатори ден – два пред тргнување во градинка… Тоа е нешто што се гради од самото раѓање… Зависи од целокупниот начин на живот, храната, течностите, моториката, изложеноста на надворешните влијанија, расположението…
Од вирусите често се сретнуваме со ротавирус, за жал се уште присутен особено кај доенчињата со висока фебрилност, повраќање, интензивна дијареја и дехидратација со честа потреба од хоспитализација. Не ретки се аденовирусите пропратени со горнореспираторни инфекти, фебрилност, конјуктивитиси и гастроинтестинални тегоби. Од особено значење е да се потенцира присуството на респираторниот синцициелен вирус периодов кој е неспецифичен за овој дел од годината, кај поголемите деца манифестиран со гушоболка, гребење во грло, фебрилност, носна секреција, додека кај доенчињата со бронхиолит, пропратен со тешко дишење, свирење во градите, фебрилност кои поради тежината на клиничката слика се причина за чести хоспитализаци. Засегањето токму на доенчињата е како последица на немање на антитела во мајчиното млеко кое би ги заштитило во првите месеци од животот, како резултат на немање на контакт на мајката со респираторниот синцициелен вирус и неможност за нејзино создавање на антитела, поради изолацијата и на бремените жени во пандемијата со Ковид-19 вирусот.
Пуштете ги децата да се качат на дрво, да скинат јаболко, круша, да го гризнат и изџвакаат, така имунитетот постојано ќе работи, нема да биде заспан или мрзелив, туку навремено ќе се соочи и ефикасно ќе ги одбрани
Дали заспаниот имунитет може да има долгорочни последици по здравјето на децата?
Д-р Спасовска: Како што напоменав претходно голем број од децата вратени во градинка и изложени меѓусебно на овие бактерии и вируси, заболуваат многу почесто, но и особено битно многу посериозно, со развој на компликации за многу краток период. Имаат неколку дена висока фебрилност, со воспаленија на белите дробови, воспаленија на уши, пад на тромбоцитите, слабокрвност, покачени бели крвни зрнца со потреба од повторувано давање на антибиотици, кортикостериоди и слично што може да доведе до секундарен имун дефицит кој ги прави децата понатаму многу нежни и осетливи на се што ги опкружува. Најчесто после е потребен подолг период на рехабилитација со избегнување на колективи и додавање на имуномодулатори.
Голема е веројатноста прескокнатите, непрележани инфекции како резултат на рестриктивните мерки поради пандемијата со Ковид-19 да доведат до нови епидемии. Од што стравувате и што ги советувате родителите?
Д-р Спасовска: Да, како резултат на стравот од Ковид-19 вирусот голем број на деца не се имунизирани. Затоа пред се редовно да се имунизираат со сите вакцини според вакциналниот календар. Не би сакале да ни се повтори уште една епидемија како што беше епидемијата со морбили.
И уште еден совет… Имунитетот не се стекнува за еден ден… не се стекнува дома… со пиење на витамини и имуномодулатори ден – два пред тргнување во градинка… Тоа е нешто што се гради од самото раѓање… Зависи од целокупниот начин на живот, храната, течностите, моториката, изложеноста на надворешните влијанија, расположението…
Затоа пуштете ги бебињата долу на под, не ја мијте секоја играчка ако падне долу, не стерилизирајте се што ќе се допре… Децата нека играат надвор во природа, боси, нека се тркалаат во земја, нека трчаат, нека се радуваат, да се исполнат со радост, контактот со природата е неопходен, најважен – токму тука се бактериите и вирусите со кои полека учи детето како да се соочи со секој од нив.
Не се плашете од секоја капка дожд или ветер, не се лутете за јадење на овошје скинато од дрвце, за валканите алишта и валканите рачиња.
Не се гради имунитетот во убава детска соба која е дезинфицирана, заштитена од секој зрак на сонце, во удобно столче да јадат смути кое вие им го давате додека тие се сконцентрирани на некое видео на лаптоп или телефон.
Пуштете ги да се качат на дрво, да скинат јаболко, круша, да го гризнат и изџвакаат, така имунитетот постојано ќе работи, нема да биде заспан или мрзелив, туку навремено ќе се соочи и ефикасно ќе ги одбрани.
