ПИШУВА:
Прим. д-р Борислав Гогушевски
оториноларинголог
♦♦♦♦♦♦♦
Kако што веќе спомнавме, операциите на крајниците се најзастапени хируршки интервенции во детската возраст. Постојат неколку термини во однос на овие интервенции: аденоидектомија (отстранување на третиот крајник), тонзилоаденоидектомија (отстранување на непчаните крајници и третиот крајник) и тонзилектомија (отстранување на непчаните крајници).
Најчеста хируршка интервенција е тонзилоаденоидектомијата, потоа аденоидектомијата. Изолираното вадење само на палатиналните крајници е вообичаено кај повозрасните пациенти каде што веќе настанала инволуција на третиот крајник.
Може да се појават и касни крвавења, најчесто 8-10 ден по операцијата, ретко и покасно. Зошто токму во тој период? Затоа што природниот процес на заздравување на тонзиларните ложи се одвива со формирање на фибрински налепи коишто отпаѓаат токму во тој период, 8-10 ден по операцијата. Во тој период и веројатноста за крвавење е најголема бидејќи при отпаѓање на тие фибрински налепи можно е повторно отворање на крвните садови и појава на крвавење особено ако детето/родителите не се придржуваат кон препораките за исхрана
По поставувањето на индикација за оперативен третман и договор за интервенција се спроведува предоперативна подготовка на пациентот во којашто се вршат одредени лабораториски испитувања, преглед од анестезиолог. Хируршката интервенција се изведува во општа анестезија. Третиот крајник поради својата анатомска поставеност, високо на сводот на ждрелото зад и над ресичката, се отстранува со негово киретирање/луштење од околината. Непчани крајници треба да се одвојат од околината и постепено да се следат/од горниот се до долниот дел, и зависно од инструментариумот се одвојуваат од подлогата и се отстрануваат.
Во постоперативниот тек можни се одредени компликации – потешкотии во голтањето поради оток на грлото, појава на инфекции или крвавење. Затоа од особена важност во постоперативниот период е придржувањето кон одредени правила со цел тие компликации да се намалат. Тоа, пред се, се однесува на доволен внес на течности и посебна исхрана
Самата интервенција може да се изведе на неколку начини: класична интервенција со класичен инструментариум или со специфични инструменти во смисла на електронож, хармоник скалпел, ласер, коблација. Самата техника не се разликува суштински, разликата е во инструментариумот којшто се користи. Предноста кај другите техники (освен класичната) е во тоа што постои можност во тек на отстранување на ткивото на крајниците истовремено да се врши и затворање на помалите крвни садови. Воедно интервенцијата е помалку трауматична за ткивото, и во однос на класичната интервенција постоперативно болката е помала, а помала е и веројатноста од појава на крвавење.
- Вообичаениот период на престој во болница е 1-3 дена, зависно дали се работи за аденоидектомија или тонзилоаденоидектомија.
Во постоперативниот тек можни се одредени компликации – потешкотии во голтањето поради оток на грлото, појава на инфекции или крвавење. Затоа од особена важност во постоперативниот период е придржувањето кон одредени правила со цел тие компликации да се намалат. Тоа пред се се однесува на доволен внес на течности и посебна исхрана. Првиот ден вообичаено се даваат течности, според одредени школи по извесен период на интервенцијата се дава специјално приготвен сладолед, потоа течна, кашеста храна, на собна температура, но се одбегнува се што би делувало надразнувачки: кисело, луто и сл. Во период од 10 дена, најмногу до две недели, децата треба да се придржуваат на тој начин на исхрана. Поцврстата храна носи ризик од евентуална појава на оштетување на ткивото коешто зараснува.
Основно е придржување кон препораките за исхрана и евентуално терапија дадена според упатства од матичниот хирург, за да се избегнат ситуациите кога некои од тие лекарства би можеле да предизвикаат крвавење. Кај децата кај кои е отстранет само третиот крајник периодот за придржување кон препорачаниот режим на исхрана е значително пократок/неколку дена.
Најсериозна компликација е крвавење после интервенцијата, особено кај пациентите кај кои е реализирана тонзилоаденоидектомија или тонзилектомија. Тоа може да биде во тек на самата операција, во тек на првите 24 часа по операцијата, тоа се рани крвавења, или касни крвавења во периодот до 10-тиот ден по интервенцијата, ретко и покасно. Интраоперативните крвавења се запираат во тек на самата интервенција кога детето е се уште под анестезија. По завршување на интервенцијата детето се поставува во одредена позиција /свртено на страна/ и се мониторира во однос на можното постоперативно крвавење.
Најбитно е периодот во првите 24 часа детето да биде мониторирано од едуциран персонал кој знае да ги препознае и оние знаци коишто не се видливи за околината. Што подразбира тоа? Независно од позицијата на детето во постоперативниот тек во одредени случаи може да се јават т.н. окултни или скриени крвавења пропратени со сливање на крв во грлото, но искусниот, едуциран персонал треба да ги препознае и овие состојби. А тоа е многу битно бидејќи треба соодветно да се реагира. Доколку е помало крвавењето се прави обид да се санира со соодветен локален третман, но доколку се работи за поголемо крвавење детето треба повторно да се врати во операциона сала и да се направи ревизија на крвниот сад кој е причина за крвавењето.
Може да се појават и касни крвавења, најчесто 8-10 ден по операцијата, ретко и покасно. Зошто токму во тој период? Затоа што природниот процес на заздравување на тонзиларните ложи се одвива со формирање на фибрински налепи коишто отпаѓаат токму во тој период, 8-10 ден по операцијата. Во тој период и веројатноста за крвавење е најголема бидејќи при отпаѓање на тие фибрински налепи можно е повторно отворање на крвните садови и појава на крвавење особено ако детето/родителите не се придржуваат кон препораките за исхрана. Од друга страна, во тој период детето е вообичаено отпуштено од болница и не е под медицински мониторинг. Тие касни крвавења знаат да бидат доста вознемирувачки. За среќа, не се јавуваат често, но во секој случај ако се појават бараат брза интервенција и санирање на крвавењето со цел да се спречи поголем губиток на крв.
(продолжува)
◊◊◊◊◊◊◊
