ПИШУВА:
М-р Светлана Трнинкова
логопед, ООУ „Ванчо Прке“ – Штип
♦♦♦♦♦♦♦
Што е целта и намената на овие игри и вежби?
Просечна возрасна личност во својата секојдневна комуникација се служи со околу 3000 зборови, но вокабуларот-лексичкиот фонд е многу поголем и вклучува околу 20 000 зборови. Научно е докажано дека личност со поголем фонд на зборови е многу поуспешна од личност чиј речник е ограничен. Дете кое познава многу зборови, брзо го совладува читањето и пишувањето и многу полесно напредува во учењето. И како резултат на ова расте во интелигентна личност. Иако речникот се збогатува цел живот најважен период за неговиот развој е претшколската возраст.
Речникот на дете од петгодишна возраст содржи нешто повеќе од илјада зборови. До шестата година речникот се удвојува од она што бил фонд на 5 години. Сосема е подруга сликата кај децата во претшколска возраст со недоволно развиен говор. Говорот е сиромашен, врзан за конкретни ситуации кои се од егзистенцијално значење, поврзани со задоволување на основните потреби на детето. Повеќе именки и глаголи, нема придавки, нема збирни именки, прилози, предлози.
Иако речникот се збогатува цел живот најважен период за неговиот развој е претшколската возраст. Речникот на дете од петгодишна возраст содржи нешто повеќе од илјада зборови. До шестата година речникот се удвојува од она што бил фонд на 5 години
Затоа се и овие игри кои се наменети за развој на лексичко граматички структури на говорот, за проширување на речникот. Овие игри помагаат во развојот на детското мислење, помнење и внимание.
Во продолжение, примери на три игри кои може да ги играат децата со помош и поддршка од возрасните:
ПРВА ИГРА: КОЈ СÈ ТРЧА?
- Цел: Збогатување на речникот на децата со именки.
- Игра: Родителот или воспитувачот вербално дава глагол, на кој детето додава што повеќе именки кои се соодветни според значењето на кажаниот глагол.
- Кој се може да трча?
- Мечката, зајакот, верверичката може да трча (може сето оваа да е поткрепено и со слики)
- Уште кој се може да трча?
- Децата, коњчињата, телињата итн. можат да трчаат.
- Се даваат различни глаголи за движење: трча, скока, чекори, плива, лета, лази…
ВТОРА ИГРА: ВОЛШЕБНО СМАЛУВАЊЕ
- Цел: Со помош на зборови кои означуваат степенување во намалување или зголемување на една именка и со помош на слики се воочува разликата во должината и големината на предметите, притоа сето ова се поткрепува со зборови.
Говорот кај децата во претшколска возраст со недоволно развиен говор е сиромашен, врзан за конкретни ситуации кои се од егзистенцијално значење, поврзани со задоволување на основните потреби на детето. Повеќе именки и глаголи, нема придавки, нема збирни именки, прилози, предлози
- Примери: Детето во рака држи играчка волшебно стапче (ги има во детските продавници за играчки). Родителот го изговара името на предметот кој може и да се покаже или веќе готови слики од предмети, во домашни услови сега во карантин може и да се нацртаат, и тоа заедно со детето. Она дете кое не е спретно во држење на моливи и боици му се фаќа неговото раче и така заедно цртаат и бојат со родителот истовремено. Родителот кажува – лажица – детето со волшебното стапче ја смалува во лажичка, кревет–креветче, чорап–чорапче, мачка–маче, куче–кученце итн. Ако детето неправилно се изразува родителот му помага да дојде до точното решение и повторуваат заедно, а потоа и само. Повторувањето треба да е на глас, се со цел самото да се слуша и да има повратен фидбег.
ТРЕТА ИГРА: ШТО СÈ МОЖЕ НЕКОЈ ДА РАБОТИ?
- Цел: Збогатување на речникот со глаголи.
- Игра: Родителот му кажува на детето една именка која означува живo суштество и објаснува и предложува детето да се присети на што поголем број на активности и работи кое тоа живо суштество ги работи. Тука се добредојдени сликовници и сите практични предмети во домаќинството и куќата.
- Примери: Што се едно дете може да работи? (да игра, да јаде, да пие вода, да вози велосипед, да моделира со пластелин…)
- Што се мама работи во куќата?
- Што се дедо работи во куќата?
- Што се една мачка работи за да преживее?
(колку може нека се набљудува, но и безброј слики и сликовници ќе бидат од големо значење за осознавање и перцепција на детето)
