ПИШУВА:
Катерина Шекеровска – Димовска
katerina@pedijatar.mk
Две нови вакцини – против рота вирус и пневмокок од неодамна се дел од календарот за вакцинација и достапни за сите родители кои сакаат да ги заштитат своите деца од најчестите рота вирусни инфекции кои предизвикуваат огромен проблем кај новороденчињата и децата до две години со особено изразени дијареи (проливи), дехидратација и други компликации, како и заштита од инфекциите со бактеријата стрептокок пневмоние која предизвикува чести заболувања, особено кај малите деца и тоа инфекции на увото, синусите, воспаление на белите дробови, но и тешки компликации како воспаление на мозочните обвивки (менингитис) и инвазивни пневмококни инфекции. „Помалите деца до двегодишна возраст, како и новороденчињата, имаат голем ризик за појава на овие заболувања. Оваа инфекција се јавува многу често кај децата што посетуваат градинки, како и кај деца со намален имунитет“, објаснува проф. д-р Александра Грозданова, претседателка на Комитетот за имунизација. Препораката за воведување на овие вакцини е и од меѓународните организации, СЗО и УНИЦЕФ, а на национално ниво таа е дадена од Комитетот за имунизација и експертите педијатри.
Деновиве за првпат кај нас беа воведени две нови вакцини: против рота вирус и пневмокок, кои веќе се дел од календарот за вакцинација во повеќе други земји…
Проф. д-р Грозданова: Овие две вакцини повеќе години се присутни во голем број земји, рота вакцината се користи во 97 земји, а пневмококната во 140 земји во светот. Многу држави во светот, вклучително и државите од Западна Европа, ги имаат во својот календар за вакцинација овие две вакцини. Препораката за воведување на овие вакцини е и од меѓународните организации, СЗО и УНИЦЕФ, а на национално ниво таа е дадена од Комитетот за имунизација и експертите педијатри.
Пневмококната вакцина заштитува од инфекциите со бактеријата стрептокок пневмоние која предизвикува чести заболувања, особено кај малите деца и тоа инфекции на увото, синусите, воспаление на белите дробови, но и тешки компликации како воспаление на мозочните обвивки (менингитис) и инвазивни пневмококни инфекции. Помалите деца до двегодишна возраст, како и новороденчињата, имаат голем ризик за појава на овие заболувања. Оваа инфекција се јавува многу често кај децата што посетуваат градинки, како и кај деца со намален имунитет
Нашите педијатри често во својата пракса ја гледаат оваа патологија и на рота и пнеумо инфекциите и беа децидни дека повеќе од потребна е заштита со вакцинација. Горди сме што овие две вакцини веќе се присутни во нашите здравствени домови и се надеваме дека бенефитите од нивната употреба ќе бидат повеќе од евидентни.
Кои се придобивките за дечињата од овие вакцини, кога се даваат и каков е интересот кај родителите во првата недела по нивното воведување?
Проф. д-р Грозданова: Со воведувањето на рота вирус вакцината децата ќе бидат заштитени од најчестите рота вирусни инфекции кои предизвикуваат огромен проблем кај новороденчињата и децата до две години со особено изразени дијареи (проливи), дехидратација и други компликации. Рота вирусите се причинители за околу 25 отсто од заболувањата со дијареи кај децата до 5-годишна возраст и се една од главните причини за морбидитет и смртност во светски рамки. Рота вирус вакцината е орална вакцина, се прима во облик на раствор и се дава на 2, 4 и 6 месеци кај новороденчињата. За оваа вакцина е особено важно да се почне навреме бидејќи има доста фиксен режим на давање и не постои можност за одложување или примање на поголема возраст.
Пневмококната вакцина заштитува од инфекциите со бактеријата стрептокок пневмоние која предизвикува чести заболувања, особено кај малите деца и тоа инфекции на увото, синусите, воспаление на белите дробови, но и тешки компликации како воспаление на мозочните обвивки (менингитис) и инвазивни пневмококни инфекции. Помалите деца до двегодишна возраст, како и новороденчињата, имаат голем ризик за појава на овие заболувања. Оваа инфекција се јавува многу често кај децата што посетуваат градинки, како и кај деца со намален имунитет.
Со воведувањето на рота вирус вакцината децата ќе бидат заштитени од најчестите рота вирусни инфекции кои предизвикуваат огромен проблем кај новороденчињата и децата до две години со особено изразени дијареи (проливи), дехидратација и други компликации. Рота вирус вакцината е орална вакцина, се прима во облик на раствор и се дава на 2, 4 и 6 месеци кај новороденчињата
Воведувањето на оваа вакцина беше особено позитивно примено од страна на педијатрите, а според првичните информации кои тие ни ги даваат и родителите се информирани и заинтересирани за оваа вакцина, која е во календарот за имунизација во многу држави во светот, вклучувајќи ги државите од Западна Европа, но и Словенија, Бугарија и Србија. Пневмококната вакцина се дава на 2, 4 и 12 месеци во редовниот календар, но достапна е и за постарите, децата од 1 до 5 години особено пред тргнување во градинка, каде инфекциите со пневмококот се доста чести. Оваа вакцина може да ја примат и децата од школска возраст и адолесцентите доколку има медицинска оправданост за истото.
Кои се несаканите ефекти кои може да ги предизвикаат вакцините против рота вирус и пневмокок? Постојат ли состојби кои се сметаат за контраиндикации за вакцинирање?
Проф. д-р Грозданова: Како и за другите вакцини, несаканите реакции се многу ретки, но секако можни. По примање на пневмококната вакцина може да се јави болка и црвенило на местото на инјектирање, благи симптоми на треска, температура, намален апетит и поспаност, но доколку се јават овие симтоми се брзо минливи. Во однос на рота вирус вакцината, можна е појава на дијареа и повраќање, треска и болки во стомакот. За сите овие симптоми родителите треба да бидат информирани и советувани од лекарите и педијатрите и доколку се појават, истите да ги пријават. Лекарот исто така ќе процени дали постои контраиндикација за која било од вакцините иако тоа се исклучително ретки состојби. Апсолутни контраиндикации за непримање на вакцина се исклучително ретки. Состојби на имунокомпримитиран имунитет, друга болест која влијае на имуниот одговор, потврдени алергии со изразен карактер кон некоја од компонентите на вакцината се состојби при кои треба да процени дали детето треба да ја прими вакцината.
Се уште трае епидемијата на морбили. Но, дали може да се заклучи дека полека стивнува и колкав е процентот на вакцинирани лица со МРП вакцина досега? Се враќа ли полека довербата на родителите во оваа условно кажано „контроверзна“ вакцина, која најчесто се доведува во врска со аутизмот?
Проф. д-р Грозданова: Епидемијата со морбили стивнува, но потребно се најмалку 2 недели да не биде пријавен ниту еден случај за да може да се прогласи прекинување на епидемија. Вкупниот број на вакцинирани лица на возраст до 14 години со МРП вакцина од почетокот на епидемијата на територија на цела држава изнесува 32.114 што претставува 74,9%. Заштитата која ја обезбедува МРП вакцината кај вакцинираните деца од инфекцијата со морбилите треба да биде доволен податок дека вакцината е ефикасна и безбедна. Кај сите овие деца кои ја примија МРП вакцината беа пријавени само неколку случаи со очекувани несакани реакции како треска, болки и осип, но од минлив карактер. Оваа вакцина повеќе од 40 години се дава во нашата држава и секаква асоцијација со појава на аутизам или други заболувања се во доменот на шпекулации без научна потврда. Во март оваа година излезе една од пообемните студии на данските научници изведена на 657 461 деца родени во период 1999 до 2010, со следење на нивниот развој до 2013 година, чија основна цел беше се утврди дали постои поврзаност помеѓу МРП вакцината и појавата на аутизмот. Резултатите од студијата недвојбено потврдија дека не постои никаква поврзаност помеѓу МРП вакцината и појавата на аутизам.
Несаканите реакции се многу ретки, но секако можни. По примање на пневмококната вакцина може да се јави болка и црвенило на местото на инјектирање, благи симптоми на треска, температура, намален апетит и поспаност, но доколку се јават овие симтоми се брзо минливи. Во однос на рота вирус вакцината, можна е појава на дијареа и повраќање, треска и болки во стомакот
Довербата на родителите во вакцинацијата ќе се стекне со повеќе чекори. Една од состојбите која можеби и најмногу влијаела на губење на довербата во имунизацијата е нетранспарентниот начин на набавка на вакцините, којшто го доведуваше во прашање и квалитетот на истите. Токму затоа, при набавката на овие вакцини приоритет беше да се задоволат најригорозните барања во поглед на квалитет и безбедност. Овие вакцини се од реномирани европски производители, со комплетно досие и сертификати за нивниот квалитет. Информациите кои се вакцините и од кои производители се јавно достапни на интернет страната на Министерство за здравство и на Агенцијата за лекови МАЛМЕД.
Овие вакцини повеќе години се користат во најголем дел од европските земји и истите сега се достапни и во нашата држава и не станува збор за помалку квалитетни вакцини. Во изминатата година многу се направи во овој дел – имаме најсовремен календар за имунизација, обезбедивме да се внесат сите најнови вакцини со најригорозни барања во однос на нивниот квалитет и безбедност и се активираше електронската евиденција за примени вакцини. Останува на нас да продолжиме посветено да работиме, да соработуваме со родителите, да го вратиме високиот опфат со вакцинацијата и колективниот имунитет. Само така ќе ги почувствуваме придобивките на имунизацијата како основна јавно здравствена мерка и дел од здравствена култура на секоја современа држава.
