Скопје е повторно во врвот на листата на светските метрополи по загаденост на воздухот. Ништо „почисти“ не се ниту Тетово, Куманово и останатите градови во земјава. Децата, постарите лица, трудниците, хроничните болни спаѓаат во највулнерабилните групи, иако краткорочната и долгорочната изложеност на загадување на надворешниот воздух влијае буквално на сите
ПИШУВА:
Прим. д-р Соња Петровска
педијатар-пулмоалерголог
♦♦♦♦♦♦♦
Што е загадувањето на воздухот?
Загадувањето на воздухот е загадување на воздухот што го дишеме, надвор или дома, од кој било хемиски, физички или биолошки агенс што ги менува неговите природни карактеристики. Загадувачите со најсилни докази за влијание врз јавното здравје вклучуваат честички (PM), озон (O3), азот диоксид (NO2) и сулфур диоксид (SO2). Здравствените ризици поврзани со честички помали од 10 и 2,5 микрони во дијаметар (PM10 и PM2.5) се од особено значење за јавното здравје. Честичките се способни да навлезат длабоко во дишните патишта и да влезат во крвотокот, што резултира со кардиоваскуларни и респираторни заболувања. Во 2013 година, загадувањето на воздухот на отворено и честичките биле класифицирани како канцерогени, од Меѓународната агенција на СЗО за истражување на карциноми (ИАРЦ).
Како, всушност, загадувањето на воздухот влијае врз здравјето?
Загадувањето на воздухот влијае на сите. Тоа е втора водечка причина за смрт од незаразните заболувања (НКБ) после пушењето тутун. Во 2016 година во Европскиот регион на СЗО, повеќе од 550 000 смртни случаи се припишуваа на заедничките ефекти на загадувањето на надворешниот воздух и воздухот во домаќинствата.
Кај возрасните, исхемичните срцеви заболувања и мозочниот удар се најчестите причини за предвремена смрт што се припишуваат на загадувањето на надворешниот воздух. Докази се појавуваат и за други ефекти на загадениот воздух, како што се дијабетес, проблеми со развивање на нервниот систем кај децата и невродегенеративни состојби кај возрасните
Кај деца и возрасни, краткорочната и долгорочната изложеност на загадување на надворешниот воздух, може да влијаат врз нивното здравје. Кај деца, ова може да вклучува намален раст и функција на белите дробови, респираторни инфекции и егзацербација на астма. Кај возрасните, исхемични срцеви заболувања и мозочен удар се најчестите причини за предвремена смрт, што се припишуваат на загадување на надворешниот воздух. Докази се појавуваат и за други ефекти на загадениот воздух, како што се дијабетес, проблеми со развивање на нервниот систем кај деца и невродегенеративни состојби кај возрасни.
Кој е изложен на загадување на воздухот?
Речиси сите се изложени на загадување на воздухот. Иако се прави многу за подобрување на квалитетот на воздухот, докази за неповолни здравствени ефекти од загадувањето на воздухот опстојуваат во многу делови на светот, вклучително и во Европскиот регион. На пример, и покрај намалувањето на емисиите на PM10, поголемиот дел од урбаното население во набљудуваните европски земји меѓу 2000 и 2015 година било изложено на концентрации над дозволените вредности на СЗО, како што е соопштено во Европската агенција за животна средина.
- Во наредното продолжение:
Прим. д-р Соња Петровска: Дејство на загадувањето на воздухот по органи и системи
◊◊◊◊◊◊◊
ПОВЕЌЕ ОД ИСТИОТ АВТОР, ПРИМ. Д-Р СОЊА ПЕТРОВСКА:
-
- Лесните уртикарии најчесто немаат потреба од лекување и се повлекуваат спонтано
- Школки, ореви, млеко и овошје – храната е една од најчестите причини за уртикарија
- Продолжена или постојана изложеност на алергенот може да предизвика хронично воспаление кое води кон астма
- Тешки алергии и алергии на јаткасти плодови и школки се со поголема веројатност да бидат доживотни
- Oралниот алергиски синдром се карактеризира со трнење или чешање во устата, а во посебни случаи и отекување на грлото
- Без примање на терапија, некои деца ја надминуваат алергијата на храна со возраста
